(Fr., Chin. porselein op bestelling), samenvattende benaming voor Chinees porselein dat in de 17de en 18de eeuw in opdracht van Europeanen werd vervaardigd. In de 17de eeuw was de voornaamste opdrachtgever de Hollandse Verenigde Oostindische Compagnie.
Toen in 1699 de haven Kanton voor Europese schepen werd opengesteld, volgden Engelsen en Fransen. Het eerste porselein dal de Hollanders in China bestelden, was nog helemaal Chinees van vorm en decoratie. Maar langzamerhand raakte men op de Chinese voorstellingen uitgekeken: men ging de Chinese pottenbakker en decorateurs Europese eisen stellen en al spoedig werkten de Chinese porseleinfabrieken voor hun export helemaal naar Europese ontwerpen. Aanvankelijk stuurde men Hollands aardewerk als voorbeeld, maar aangezien aardewerk niet polychroom gebakken kan worden en de veeleisende Hollanders wel veelkleurig porselein wensten, kwam men op het idee de ontwerpen in tekening te sturen. Cornelis Pronck (1619 1659) was de eerste door de VOC daartoe aangestelde tekenaar. Men kan haast geen onderwerp bedenken of het komt wel op een chine de commande (eet-, thee-, koffie-, chocolade-)servies of op een van de talloze borden, schalen, schotels, vazen die onze voorouders in het Verre Oosten bestelden voor: havengezichten en schepen, politieke gebeurtenissen, galante, religieuze en mythologische voorstellingen, landschappen en genretaferelen.
Niet alleen Hollanders, maar ook Belgen, Fransen, Engelsen, Amerikanen. Denen en Zweden hebben naar hun eigen ontwerp in China porselein laten maken. De Engelse voorkeur ging uit naar jacht- en sportmotieven, de Franse naar historische voorstellingen, terwijl de Amerikanen hun schepen lieten afbeelden. Naast dit porselein met Europese voorstellingen bleef famille rose en famille verte in Europa zeer populair. Tot het chine de commande behoort ook de zgn. encre de Chine of zwarte kunst. Chinees porselein met beschilderingen in verschillende tinten grijs.
De techniek werd waarschijnlijk voor het eerst met succes toegepast omstreeks 1730 waarna encre de Chine al gauw zeer in trek was in Europa. Ook hier weer een veelheid van voorstellingen, die echter merkwaardigerwijs zo weinig Chinees aandoen dat men op het eerste gezicht geneigd is te veronderstellen dat ze in Europa geschilderd zijn. Vroeger werd encre de Chine ook wel Jezuïetenporselein genoemd omdat men dacht dat de door de Jezuïeten naar China meegenomen godsdienstige plaatjes als voorbeeld zouden hebben gediend. Voor zover het bijbelse voorstellingen betreft, zou dit inderdaad het geval kunnen zijn. Een ander soort porselein dal bij Europeanen in de smaak viel was het mandarijnenporselein, herkenbaar aan het kleurengamma van ijzerrood, rozerood en groen email. Zijn naam dankt het aan de mandarijn die vaak als middelpunt van de decoratie voorkomt.
Bij dit type porselein is het hele oppervlak beschilderd zodat de witte achtergrond nauwelijks meer te zien is. Vooral in de provincie Groningen was het mandarijnenporselein zeer gewild. In de late 18de eeuw. toen de Ching-dynastie door binnenlandse onlusten werd bedreigd, begon de kwaliteit achteruit te gaan. De belangstelling voor Chinees porselein verflauwde en de export liep terug.
