(v. Frankisch smalt = smeltwerk), een in de toegepaste kunsten veelvuldig gebruikte term. waarbij allerlei soorten aardewerk, glas of metaal met een laag email bedekt worden.
Email is een glasmassa, welke in poeder- of deegvorm voorkomt. Door toevoeging van een metaaloxide wordt het email gekleurd. Het email kan doorzichtig (translucide) zijn of opaak, dit laatste bijv. door toevoeging van tinoxide. dat bij het smelten van de glasmassa moeilijk oplost en zich in talrijke uiterst fijne delen splitst. In de keramiek pleegt men gewoonlijk van glazuren te spreken, in de kunst van de metaaldecoratie echter van email. Het email wordt in poedervorm, vaker evenwel in deegvorm. met een penseel of spatel uitgestreken en vervolgens door verhitting gesmolten. Het is natuurlijk van belang erop te letten of het voorwerp deze hitte kan verdragen, hetgeen bij koper en brons intussen geen moeilijkheden oplevert.
Na het smelten blijkt de kleur van het email gewoonlijk enigszins veranderd te zijn. een omstandigheid waarmee de ervaren emailleur van tevoren terdege rekening houdt. De emailtechniek is zeer oud en wordt zelfs bij de late Egyptenaren gevonden. Tijdens de eerste drie eeuwen van onze jaartelling kwam het email reeds bij de Kelten en bij de Romeinen voor. de door dezen toegepaste techniek bestond uit het maken van groeven in het metaal welke vervolgens met prachtig rood email werden gevuld. Dit principe is in wezen gelijk aan de champlevé-techniek, die sinds ca. 1100 in Europa haar intrede deed en die in de 12de en 13de eeuw in Limoges een bijzondere ontwikkeling doormaakte. Reeds in de 10de eeuw ontwikkelde zich in Byzantium de cloisonnétechniek. Sinds de 12de eeuw werden champlevé en cloisonné gecombineerd, maar meestal traden de beide technieken afzonderlijk op.
Een bijzonder soort van later datum is het zgn. draad-email. Sinds het einde der 15de eeuw werd bij de vervaardiging van het email van verschillende fasen van verhitting op steeds lagere temperaturen gebruik gemaakt, waarbij noch de dammen van het champlevé, noch de opstaande randen van het cloisonné* meer nodig waren om de verschillende emailkleuren van elkaar gescheiden te houden. Terzelfder tijd kwam in Italië en kort daarop in Frankrijk, het émail peint in zwang. De middeleeuwen kenden nog een andere techniek, die zich tijdens de 14de eeuw ontwikkeld heeft: het translucide émail en creux (Duits: Tïefschnittemail), waarbij de tevoren getekende voorstelling in vlakreliëf in een zilveren plaat wordt gestoken en daarna met een laag doorzichtig email overtrokken, waardoor de zilveren of gouden ondergrond doorschemert. Deze techniek is vooral met gelukkig resultaat in Italië toegepast en is typerend voor het gotische vormgevoel (Toscane: Siena en Florence: voorts in Frankrijk. Duitsland en Spanje).
In de late renaissance herleefde het reliëf-email. gewoonlijk émail de ronde-bosse genaamd, een procédé dat reeds door de Grieken in de goudsmeedkunst was toegepast en dat hier en daar in Europa sedert de tweede helft van de 14de eeuw is terug te vinden. Deze techniek, waarbij de doorzichtige emaillaag over een hoogreliëf is aangebracht, staat toe ronde, doorgaans gouden voorwerpen of figuurtjes aan alle kanten met een laag kleurig email te bedekken. Cellini heeft hierover in zijn goudsmidstraktaat geschreven. In hetzelfde geschrift is sprake van ajour bewerkt email (émaillerie à jour), een procédé dat men globaal als 'cloisonné-zonder-bodem’ zou kunnen omschrijven; dil doorbroken email kwam in de 14de eeuw op, maar werd eerst in de tijd van Cellini algemeen in de vorm van doorbrekingen van zilveren vaatwerk, die er enigszins als vensters uitzien. In deze eeuw beleeft men een herleving van het ajour bewerkte email.
