De leer der levensverrichtingen van planten (planten-p.) en dieren (dier-p.). liet is bekend, dat planten en dieren beide uit cellen zijn opgebouwd, die veel overeenkomst in bouw hebben: zij bevatten b.v. protoplasma, vroeger ook wel levend eiwit genoemd en vrijwel steeds een celkern. In de laatste decennia is in toenemende mate duidelijk geworden dat physiologische processen, die wij aan planten en dieren waarnemen (b.v. ademhaling), zich in de afzonderlijke cellen afspelen en bij planten en dieren in grote mate overeenkomen.
Zo ontwikkelde zich een celphysiologie, die eigenschappen zowel van plantaardige als dierlijke cellen bestudeert. Men werkt ook veel met maceraten van (vooral dierlijke) cellen waarin de activiteit van verschillende enzymen behouden kan blijven, zodat men deze kan bestuderen. Dit veld van onderzoek noemt men wel: enzymologie; het dekt zich ook in veel opzichten met biochemie: het onderzoek naar het chemisme der levensverschijnselen.Voor tal van physiologische processen is echter de opbouw van planten en dieren uit cellen en weefsels essentieel, dgl. processen manifesteren zich niet volledig aan afzonderlijke cellen, hoewel in deze cellen belangrijke, voor het gehele proces noodzakelijke chemismen verlopen. Als vb. kunnen worden genoemd bewegingsreacties bij planten en dieren, bloemvorming bij planten.
De vergelijkende p. legt de verschillen vast, die de levensprocessen bij verschillende soorten van dieren of planten vertonen.
De p. kan als de basiswetenschap voor de ziekteleer of pathologie worden beschouwd. Want laatstgenoemde tak van wetenschap bestudeert de afwijkingen van de normale levensprocessen, die bij levende wezens onder abnormale invloeden kunnen voorkomen en dit zou niet mogelijk zijn zonder kennis van de normale levensverrichtingen.