zijn organische bio-katalysatoren, noodzakelijk voor het verlopen van de stofwisselingsprocessen der levende cel. Ze worden door de cel zelf gevormd en blijven soms in of aan deze gebonden (endo- en desmo-enzym) of worden in de omgeving afgescheiden (exo- of lyo-enzym).
Wat hun werking betreft kunnen ze worden onderscheiden in:
a. Hydrolasen, die allerlei soorten hydrolysen bevorderen: afbraak van hogere koolhydraten, eiwitten en vetten en vele andere. Het zijn meestal exo-enzymen.
b. Desmolasen, de eigenlijke stofwisselings-e., welke reacties bevorderen, waarbij ook koolstofketens verbroken worden en dus afbraak tot lagere producten plaats heeft. Men maakt ook wel een onderscheiding tussen constitutieve en adaptieve e., waarbij in de eerste groep die e. worden verenigd, die in ccn bepaald organisme steeds voorkomen, terwijl de vertegenwoordigers van de tweede groep slechts worden gevormd, indien de cel gelegenheid krijgt, zich aan het betreffende substraat te gewennen. Zo is in gist het e. saccharase altijd aanwezig, het e. galactase slechts in die cellen, die in tegenwoordigheid van galactose zijn gegroeid.
De samenstelling der e. blijkt sterk verschillend: sommige zijn kristalliseerbare eiwitten (pepsinase, trypsinase, urease e.a.), andere bezitten een veel ingewikkelder bouw. Door dialyse laten deze zich in twee delen splitsen: het dialyserende gedeelte met klein molecuulgewicht (co-enzym) en een niet-dialyserend gedeelte met eiwitstructuur en groot molecuulgewicht (apo-enzym). Samenvoeging is nodig om de werking te verkrijgen. Door verwarming wordt het apo-enzym wel, het co-enzym niet onwerkzaam. Men kan hetzelfde co-enzym met verschillende apo-enzymen verbinden en krijgt dan verschillende werkingen. Toch ligt de eigenlijke werkzaamheid van het e. in het co-enzym (ook wel prosthetische groep genoemd), doordat dit één of meer gemakkelijk reagerende groepen bevat.
