Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 18-11-2021

Klemmen

betekenis & definitie

1. (houtmeetkunde) K. is het meten van de diameters van stamstukken of bomen m.b.v. een klem.

Een klemploeg bestaat gewoonlijk uit 3 man: 2 klemmers, die de diameters der bomen met de klem meten en 1 manuaalhouder, die door de eersten afgeroepen diameters in de klemstaat noteert, naar houtsoort en in volgorde der diametergrootten. Voor nauwkeurige metingen klemt men de stammen over ‘t kruis, d.w.z. in twee richtingen loodrecht op elkaar en neemt van beide maten het gemiddelde om rekening te houden met afwijkingen van het stamvlak van de cirkelvorm.2. (bosexploitatie) Daar hout hygroscopisch is, neemt het uit een vochtiger omgeving water op en zet daarbij uit, zolang het imbibitie-maximum nog niet bereikt is. d.w.z. zolang de celwanden nog niet met vocht verzadigd zijn. Dit uitzetten heeft ten gevolge, dat b.v. deuren en ramen bij vochtig weer kunnen gaan klemmen en dat van vloerplanken, die droog zijn gelegd in een nieuw, nog vochtig huis de aan elkaar sluitende randen in elkaar geperst worden of de planken zelfs hol of bol kunnen gaan slaan.

Een bijzondere vorm van k. is het vastlopen van een zaag in de zaagsnede. Meestal komt dit voor bij het dwars doorzagen van een stam, die onvoldoende ondersteund is. Alen kan dit voorkomen door in de zaagsnede een wigje te slaan of door, zoals veel geschiedt in de Ver. St., van onderen op te zagen. Ook bij de veiling kan de zaag gaan k. Door een goede techniek, t.w. door de zaagsnede tijdig op te wiggen, kan dit worden voorkomen.

Een algemene maatregel tegen k. is, dat aan de zaaglanding de juiste zetting wordt gegeven, die voor bevroren hout en voor hard hout kleiner is dan voor onbevroren en zacht, vezelig hout. Een bijzondere vorm van k. ziet men, als men een verse schijf inzaagt van de om trek naar het midden. De klemming is aan de buitenkant het grootst: hoe groter diameter de schijf heeft, hoe langer de duur van het k., hoe dikker schors, hoe korter ; de dikte van de schijf heeft weinig invloed.