Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 18-11-2021

Kernhout

betekenis & definitie

Bij zeer vele bomen begint het hout na het bereiken van een bepaalde leeftijd, afhankelijk van houtsoort en groeiomstandigheden, van binnen uit af te sterven; het watertransport houdt op, het zetmeel verdwijnt, het hout wordt meestal waterarmer en vaak zetten zich gekleurde organische stoffen in de cellumina of in de celwanden af. Hierdoor steekt de kern gewoonlijk scherp af tegen het lichter gekleurde spint.

Men spreekt in dit geval van kleurkern. Bij sommige soorten daarentegen, zoals populier, wilg, fijnspar e.a. is weinig verschil te zien tussen kern en spint. De vaten in het k. raken veelal verstopt door thyllen, gommen, harsen, looistoffen enz. waardoor het zwaarder, vaster en duurzamer wordt in vergelijking met het spinthout. Dikwijls bevat de kern ook veel anorganische stoffen: calciumcarbonaat, calciumoxalaat, kiezelzuur. De kernvorming schrijdt met de leeftijd van de boom voort, bij volwassen bomen wordt gewoonlijk het grootste deel van de stamdoorsnede door de kern ingenomen. K. vindt men algemeen bij kringsporige houtsoorten: eik, es, iep, Robinia, teak: bij verspreidporige is het in de gematigde luchtstreken zeldzaam (uitzondering: noot), in de tropen komt k. ook bij verspreidporige vaak voor.Soms treden verkleuringen in het hout op, die doen denken aan k., en wel bij boomsoorten, die normaliter geen kern vormen, b.v. de beuk. Men spreekt dan van een valse kern. De omtrek hiervan verloopt gewoonlijk grillig door de stamdoorsnede en kan zelfs buiten het hart liggen, terwijl de echte kern ten naaste bij een jaarring-(evt. groeizone-) grens volgt, ofschoon ook hier uitzonderingen voorkomen, vooral bij trop. soorten. De oorzaak van het ontstaan van de valse kern is niet bekend.

Lange tijd heeft men gemeend, dat zwamaantasting, uitgaande van toevallige verwondingen of afstervende takken, do oorzaak zou zijn. Ook strenge vorst heeft men voor een bepaalde vorm van valse kern verantwoordelijk gesteld (vorstkern). Latere onderzoekers vonden herhaaldelijk valse kern zonder zwaminfectie.

De valse kern bij de beuk is duurzamer dan het spint, echter minder duurzaam dan gecreosoteerd spint. Daar de valse kern zich niet laat impregneren weigeren de spoorwegen beuken dwarsliggers, die te veel valse kern vertonen.