Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 17-11-2021

Hagel

betekenis & definitie

is een vorm van neerslag, die bestaat uit ronde of hoekige ijskorrels of ijsbrokken, met een middellijn van 5 tot 50 mm of zelfs nog meer. Ze is geheel doorzichtig of samengesteld uit afwisselend heldere en ondoorzichtige lagen, waarbij de heldere lagen ten minste 1 mm dik zijn en de ondoorzichtige op sneeuw gelijken.

H. valt bijna uitsluitend bij onweders, meestal in de zomer en nooit bij temp. onder het vriespunt. Van echte h. is te onderscheiden de z.g. losse h., bestaande uit ronde, op sneeuw gelijkende korrels van 2-5 mm doorsnede, al of niet met een dun ijslaagje bedekt. In het eerste geval spreken we van korrel-h., in het tweede van korrelsneeuw.Hagelschade is vaak zeer groot, maar ook zeer plaatselijk. Dit laatste hangt samen met het ontstaan van de zware hagelstenen, hetgeen uitsluitend op die plaatsen in de wolk kan gebeuren, waar zeer sterke opstijgende stromingen voorkomen, die de waterdruppeltjes tot zeer grote hoogte brengen, waar zij bevriezen. Deze schoorstenen hebben een zeer beperkte doorsnede. Wordt de opstijgende stroming korte tijd onderbroken, dan kan het ijskorreltje vallen tot beneden het niveau, waar ijsvorming optreedt. Indien het daar opnieuw door een verticale stroming omhoog wordt gevoerd, zullen er op plaatsen, waar de temp. beneden het vriespunt is, druppeltjes tegenaan slaan, die onmiddellijk bevriezen, zodat de hagelkorrel groeit. Indien dit proces zich enkele, malen herhaalt, kan de hagelkorrel uitgroeien tot een brok ijs van gevaarlijke afmetingen.

Herhaaldelijk is gepoogd om een indruk te krijgen welke plaatsen bij voorkeur door h. worden bezocht om in verband hiermede de premie van de verzekering tegen hagelschade vast te stellen. Dit stuit op grote moeilijkheden, omdat onmogelijk een betrouwbare statistiek van alle voorgekomen gevallen van h. kan worden aangelegd. Meldingen van hagelslag vinden nl. i.h.a. slechts plaats uit die streken, waar h. schade veroorzaakt (vooral in tuinbouwgebieden) en niet als de h. valt op bossen, weiden en woeste gronden.

Verzekering tegen hagelschade geschiedt in Ned. vrijwillig, hetzij bij een verzekeringsmaatschappij, hetzij op onderlinge grondslag (z. Verzekering). In verschillende landen is verzekering tegen hagelschade door de Overheid verplicht voorgeschreven. Ter voorkoming of beperking van hagelschade past men vooral in Frankr. en Zwitserl. wel hagelschieten toe. Dit is het schieten op een hagelbui, waardoor deze de hagel eerder zal laten vallen en de hagelstenen dus geen kans krijgen zo groot te worden, dat zij belangrijke schade kunnen veroorzaken.

Omdat het niet mogelijk is te vóórspellen waar of wanneer zware hagelstenen moeten worden verwacht, is het aan te raden de te beschermen voorwerpen (kassen) of planten af te dekken, zodra op een warme zomerdag een onweersbui in aantocht is.