XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Beursplein

betekenis & definitie

Beursplein - Tot aan het begin van de 20ste eeuw was het pleintje aan de noordzijde van het Rokin, op de plaats waar de eerste beurs heeft gestaan, met het rijtje wat bouwvallige huizen een schilderachtig plekje. Het lag wat hoog naast het oude Beurspoortje* en was aan de waterkant met een brugleuning van het 18de-eeuwse type afgesloten. In de jaren 1880-1886 was het hier in het Rokinwater vol leven en bedrijvigheid, doordat de Havenstoombootdienst hier het beginpunt van zijn lijn naar Schollenbrug* had. Officieel heeft het pleintje van 1841 tot 1852 Rembrandtsplein geheten, omdat hier een standbeeld zou worden gezet, dat echter niet hier, maar op de Botermarkt* gekomen is, die toen Rembrandtsplein werd. Er is na de demping van het Rokin in 1936 van het oude pleintje niets meer te bekennen.

Het is het begin van de autoparkeerplaats geworden. Vóór de bouw van de Industriële Club* in 1916 waren de oude huizen reeds gesloopt. Het tegenwoordige Beursplein ligt terzijde van het Damrak en werd oorspronkelijk slechts omringd door de Beurs van Berlage*, de Effectenbeurs* en het warenhuis De Bijenkorf*. Door verkoop van de Beursstraat, medio 1978, kwam aan deze situatie een einde. De Beursstraat, tussen Beursplein en Dam, werd aan het openbaar verkeer onttrokken en aan De Bijenkorf toegevoegd. Ten slotte werden de oude gebouwen aan de Papenbrugsteeg afgebroken en verrees naar ontwerp van het bureau Oyevaar, Van Gooi en De Bruijn de Bijenkorfgarage, die op het bestaande warenhuis werd aangesloten. De garage werd eind 1979 gedeeltelijk en in de loop van 1980 in haar geheel opengesteld. Met deze garage, waarin tevens een ruime (brom)fietsstalling was opgenomen, kreeg het Beursplein er een nieuwe wand bij.

De garage werd de directe aanleiding tot de metamorfose die het plein in 1982 onderging. Het kreeg een attractieve functie (vrije markt), er kwamen zitbanken en het werd autovrij. De twee ronde paardendrenkbakken en de zes lantaarns bleven. Voor drie oude iepen kwamen 12 iepen, afkomstig van de Oosterburgergracht, in de plaats. Het Beursplein werd op 5 juni 1982 officieel geopend met een standwerkersconcours, waar de Kokadorusprijs (zie: Kokadorus) werd gewonnen door J. Koppel. Hij wist op de meest originele en overtuigende manier een groenteschaaf aan de man te brengen.