Damrak - De entree vanuit het Centraal Station biedt uitzicht op een stukje water, waaraan nog de achtergevels van oude en minder oude huizen tegen elkaar leunen. Dit stukje water is niet meer of minder dan de eigenlijke monding van de Amstel*, die bij het Spui onderduikt, maar achter de Beurs van Berlage* weer bovenkomt. Hier aan de monding van de Amstel, in de veilige haven, die beschut lag tegen het tekeergaan van wind en golven op het IJ, werden, nadat aan het einde van de 12de eeuw een dam (zie: Dam) in de rivier was gelegd, de vissers- en later de eerste handelsschepen van de stad gemeerd. De dam in de rivier en het rechte stuk water - het rak dus - dat van het IJ naar die dam liep, gingen Damrak heten. De huizen aan de Warmoesstraat waren achter tot aan het water doorgetrokken, zodat de handelswaren vanuit het schip in de huizen konden worden geborgen.
Nog een naam had dit water en de kade erlangs, die langzamerhand is aangeplempt, een heel eenvoudige naam: 't Water. De huizen aan de oostelijke oever hebben altijd dicht aan het water gestaan, maar aan de westzijde was er een verschil tussen de huizen die op de dijk (Nieuwendijk) stonden en die tussen Zoutsteeg en Dam, waar voor 1526 geen kade was en waar de huizen, zoals de uitdrukking luidde, "op 't Water" stonden. De kade is er wel in 1526 gekomen (zie: Vijgendam), maar de typische uitdrukking is niet verdwenen en bleef zelfs in de 19de eeuw nog de gebruikelijke naam voor Damrak. Zo zei ook Justus van Maurik* dat hij "op 't Water" woonde. Opvallend zijn de openingen, soms van nog geen meter breed, tussen sommige huizen. Bij het bouwen had men oorspronkelijk gangen opengelaten, om van de dijk af de achterkant van het huis of het water te kunnen bereiken. Nu zijn die openingen afgesloten.
Aan de Warmoesstraatzijde bevindt zich ook nog een zgn. waterstoep*, aan 't eind van de Guldehandsteeg*. In de loop van de 19de eeuw heeft men een groot stuk van het water aangeplempt en gedempt; de weg erlangs werd breder en breder, Beurs en Bijenkorf* verrezen; er kwam een Beursplein (zie ook: Beurspassage; C & A; Nieuwe Brug; Oude Brug; Victoriahotel). In 1976 en 1977 werden het Damrak en het Rokin* van onder tot boven vernieuwd. Er kwam een ander Damrak te voorschijn, met meer ruimte voor de tram en minder voor de auto's, met aan de westzijde een met siertegels en drieogige lichtbollen verfraaid trottoir. Op 2 apr. 1977 haalde burgemeester Samkalden* een hek van de Dam, de wedergeboorte van beide citystraten inluidend. Het Damrak werd in 1991 opnieuw gerenoveerd; er kwamen nieuwe monumentale lantaarns (ontworpen door Alexander Schabracq en Tom Postma) en banken en inmiddels als "damrakkertjes" betitelde paaltjes.
