Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 14-06-2022

houten Klaas, houten Jezus, houten Johannes

betekenis & definitie

(18e eeuw) (scheldw.) stijf persoon. Wellicht moet gedacht worden aan de houten standbeelden van heiligen en apostels maar bij Klaas is er eerder een verwijzing naar de hoofdfiguur uit Asselijns kluchtspel ‘Jan Claeszoon of gewaande Dienstmaagd’ (uit 1682). Zie hiervoor Jan Klaassen*. Vgl. verder nog: hark*. Vgl. Engels slang: ‘sleeping Jesus’ voor een saai iemand.

• 't is geen houten klaas! 't is geen wijsneus; neen, maar hij is van die jonges die bij een oude Tante, of misschien wel Grootmoeder, zijn opgevoed: hij is met de losse bevalligheid van de meeste jonge gekken niet zeer bekend, hij berispt niet, maar glimplagcht, en neemt geen deel in een gesprek dat hem niet bevalt: men moet mijne diepe, en verre doorziende oogen hebben, om te weeten dat zijne hartstocht voor haar hevig, doch onder het bekleedzel van koele bescheidenheid bedekt is; want hij gedraagt zig voor gemeene toekijkers meer als een oudste broeder, dan als een vuurig minnaar; hij houdt zig meer met mij bezig, dan met alle de overigen... (Betje Wolff: Historie van Mejuffrouw Cornelia Wildschut, of de Gevolgen der Opvoeding. 6 dln. 1793-1796)
• een houten Klaas, een onbeholpen of stijf mensch. (I.M. Calisch en N.S. Calisch: Nieuw woordenboek der Nederlandsche taal. 1864)
• Hij draafde soms nog wel een toertje mee in de ‘manége’, toen er het ‘geraamte’ van 't spul van Carré werd opgezet, stond als een ‘houten Klaas’ bij de ‘slaapwagen’ of keek met Dolf naar het ‘waterpassen’ van de ‘fundamenten’. (Jacobus van Looy: Jaap. 1923)
• Van deze houten klazen hebt ge al meer dan genoeg. (de Groene Amsterdammer, 13/09/1930)
• ‘Goed zo,’ zei tante Pollewop, ‘je moet je niet door die houten Klaassen op de kop laten zitten. (Godfried Bomans: De avonturen van Pa Pinkelman. 1946)
• Ben jij soms zo’n ijzeren Hein, zo’n houten Jezus, zo’n stiekem in de hutkoffertype? riep het kereltje kwaad. (Hans Plomp: Brigadier Snuf rookt stuff. 1972)
• Al die houten klazen waar de meeste professoren aan deze universiteit mee getrouwd zijn. (W.F. Hermans: Uit talloos veel miljoenen. 1981)
• (Jan Berns & Ineke Strouken: Joepie joepie, Berend Botje, Tante Betje en andere bekende Nederlanders. 1993)
• Er is Ad Melkert veel aan gelegen om nog vóór verkiezingsdag de houten klaas in hem te overwinnen. (Vrij Nederland, 26/01/2002)
• Stelletje houten klazen...! ‘t Is net of jullie allemaal twee kunstbenen hebben... (A.F. Th. Van Der Heyden: De Movo Tapes. 2003)
• Beweeg meer. Je zit erbij als een houten klaas. (HP/ De Tijd, 24/01/2003)
• Hun geplande weekendje Seks wordt verstoord; eerst door de moeder van Peet (Diane Keaton), vervolgens door een hartaanval van Jack, waarbij viagra in het spel is. Enter dokter Kenau Reeves, die als een blok valt voor de veel oudere Keaton. Om dit aannemelijk te spelen is voor Reeves een grotere opgave dan alle Matrix-stunts bij elkaar, en het lukt de houten Klaas dan ook niet. (Nieuwe Revu, 04/02/2004)