Een woordenboek van de filosofie

Begrippen, stromingen, denkers (2017)

Gepubliceerd op 20-04-2017

Leibniz, Gottfried W

betekenis & definitie

1646-1716. Duits wiskundige en filosoof, werd geboren in Leipzig, bekleedde verscheidene hoffuncties, werkte daarna als bibliothecaris en historicus in Hannover. Hij en Newton vonden onafhankelijk van elkaar de differentiaalrekening uit. Leibniz wordt gewoonlijk tot de rationalisten gerekend. In zijn metafysische geschriften betoogde hij dat alle ware proposities in werkelijkheid analytisch zijn, en dat de werkelijkheid bestaat uit onafhankelijke monaden, die elkaar spiegelen maar elkaar niet beïnvloeden.

In elke monade ligt een soort blauwdruk besloten van hun hele levensloop, die zij doorlopen overeenkomstig een door God bij de schepping vastgestelde harmonie (harmonie préétablie). Leibniz is ook bekend door de wet van Leibniz, en hoewel hij de realiteit van relaties ontkende verdedigde hij een relationele opvatting van ruimteentijd (in brieven aan S. Clarke, die het tegengestelde standpunt van Newton vertolkte). Discours de métaphysique, geschreven in 1685-86, gepubliceerd in 1846. Principes de la nature en de la grace, fondés en raison, geschreven in 1714, gepubliceerd in 1718. La monadologie, geschreven in 1714, eerste publikatie in het Duits 1720. Nouveaux essais sur Tentendement humain, geschreven in 1704, gepubliceerd in 1765 (kritiek op locke’S Essay). Uit zijn enorme correspondentie zijn o.a. de brieven aan A. Arnauld belangrijk. Zie ook apperceptie, A priori, begrip, entelechie, intensionaliteit, occasionalisme,
psychofysisch, substantie, voldoende grond.