noemt men de methode der systematische zelfwaarneming van het innerlijk gebeuren. Het is juister wellicht van „experimentele retrospectie” (terugblik) te spreken, omdat men in overwegende mate zich pas rekenschap vermag te geven, nadat een proces is afgelopen.
Het gebruik van de methode is bestreden door Comte en andere positivisten (z positivisme), onder welke laatsten vooral de aanhangers van het behaviorisme bekend zijn. De methode is in het bijzonder toegepast en verbeterd door Oswald Külpe en zijn school (de zgn. Würzburger School) bij het onderzoek der psychologie van het denken en van keuzeprocessen (z denkproces en determinerende tendens).
