(1) stad en badplaats in het Duitse Land Thüringen, op ca 500 m hoogte, aan de N. voet van het Thüringer Woud aan de Ilm, met spoorlijnen naar Neudietendorf, Schleusingen en Grossbreitenbach, telt (1946) 18 600 inw. Er zijn glasblazerijen (thermometers en glasinstrumenten), speelgoedfabrieken, fabrieken van weerhuisjes, porselein, poppen, handschoenen.
Voorts is er een school voor glasinstrumentmakers. In de nabijheid ligt de Kickelhahn (861 m), waar Goethe in 1780 het bekende Wanderers Nachtlied schreef.Lit.: O. F. Wagner, Die Bergstadt I. (1932).
(2), of Elmenau, is een 107 km lange linkerzijrivier van de Elbe, die op de Lüneburger Heide ontspringt, langs Lüneburg stroomt en de laatste 29 km bevaarbaar is.
