Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

DATIVUS

betekenis & definitie

(datief) is de Latijnse vertaling van het Griekse dotikè, één van de buigingsvormen van het naamwoord, die men in het Nederlands gewoonlijk derde naamval noemt. Het Griekse en Latijnse woord betekenen „geneigd tot geven”, vandaar de uit de renaissancetijd stammende en sindsdien wel in grammatica’s gebruikte Nederlandse term „gever”.

In de dativus stond het naamwoord als het meewerkend (belanghebbend) voorwerp of een bepaling daarbij was. Bovendien volgde op vele voorzetsels en werkwoorden het naamwoord in de dativus. De talen lopen op dit punt uiteen, zodat een algemeen overzicht niet mogelijk is. Het tegenwoordige Nederlands kent de dativus nog slechts als rest uit een oudere periode in zgn. versteende uitdrukkingen, die vnl. in de schrijftaal voorkomen, bijv. in koelen bloede, met voorbedachten rade, in aller ijl.

< >