is verkleinwoord van Lat. conventus, samenkomst. Hoewel men het woord gebruikt heeft van elk gezelschap van gelijkgezinde gelovigen, zonder altijd aan enig sectarisme te denken, betekent conventikel meestal een buitenkerkelijke bijeenkomst, zo vooral in de periode, toen de mystiek en het piëtisme bloeiden onder de Gereformeerden tijdens de Republiek.
Daardoor heeft het woord een onkerkelijke bijsmaak verkregen. Vincentius van Lerinum, die critiek had op Augustinus’ genadeleer zonder zijn naam evenwel te noemen, veroorlooft zich in zijn Commonitorium pro catholicae fidei antiquitate (434) smalend te spreken van de kerk zijner aanhangers, als het conventikel hunner gemeenschap (XXVI, 37).
