is een van de oudste snaarinstrumenten met klaviatuur. Het bestaat uit een rechthoekige kast, waarin de snaren horizontaal in de lengterichting gespannen zijn en aangeslagen worden door kammen, „tangenten” genaamd, die op het achtereinde van de toets bevestigd zijn.
De tangenten veroorzaken door tegen de snaar te slaan niet alleen de trilling, maar ook verkorten zij de snaar, bepalen dus de toonhoogte. Het niet gebruikte deel van de snaren wordt met een lint afgedempt. Het is dus mogelijk om met verschillende toetsen op één snaar verschillende tonen voort te brengen. In dit geval spreekt men van een gebonden clavichord.
Aangezien hierop dus minder snaren dan toetsen zijn, kan men niet willekeurig met twee toetsen twee tonen tegelijkertijd voortbrengen. Dit bezwaar wordt opgeheven bij het vrije clavichord, dat evenveel snaren als toetsen heeft.De toon van het clavichord heeft weinig draagkracht. Toch is het door spelers in kleine ruimten erg geliefd geweest, omdat men door het bewegen van de toets de toon na de aanslag kon laten voortklinken. Dit vibrato-achtig effect, Bebung genaamd, was op geen enkel ander klavierinstrument mogelijk. Het instrument is ontwikkeld uit het monochord van Pythagoras, dat ondanks de uitbreiding van het aantal snaren tot 19 in de 12de eeuw nog altijd ,,mono”chord heette.
In plaats van de verschuifbare kammen kwam de aanslag met tangenten door middel van toetsen. Van de 12de eeuw tot het begin van de 18de eeuw is de periode van het gebonden clavichord, het daarna volgende vrije clavichord heeft zich tot het begin van de 19de eeuw weten te handhaven. Daarna hoort men het nog slechts op historische concerten.
Lit.: F. A. Goehlinger, Gesch. d. Klavichords (Basel 1910).
