(1) is een Spaanse provincie, gelegen in Nieuw-Cas.ilië. Zij wordt in het Z. door de Sierra Morena van Andalusië gescheiden.
Het oostelijk deel is een hoogvlakte (La Mancha) op ca 700 m, die in de Campo de Montiel tot 8001000 m stijgt. De bovenloop van de Guadiana, die dit gebied doorstroomt is hier dikwijls weinig meer dan een aaneenschakeling van poelen. Het westelijk deel van de provincie is bergachtig en bereikt hoogten van meer dan 1100 m. Naast de Guadiana zijn haar zijrivieren de Zancara, Gigulla en Jabalón.
Ongeveer 45 pct van de bodem is cultuurgrond, die vooral granen (Campo de Montiel), wijn (vnl. Valdepenas e.o.) en olijven oplevert. De Campo de Calatrava is echter een gebied van wijnbouw en olijvencultuur. Het centrale deel van de vlakte, La Mancha baja is een armelijk landbouwgebied.
In het bergachtige W. liggen de voornaamste delfstoffen: kwik, in de Sierra de Alcudia, bij Almadén, en steenkool bij Ciudad Real, die echter van minder kwaliteit is. De provincie is 19 741 km2 groot en telt (1946) 552 845 inw. De grootste plaatsen zijn Alcazar de San Juan (26 000 inw.), Almadén (13 000 inw.), Almodovar del Campo (15 000 inw.), Manzanares (18 000 inw.) en Valdepenas (30 000 inw.) en de hoofdplaats Ciudad Real.
(2), hoofdplaats van de gelijknamige provincie, is gelegen in een betrekkelijk vruchtbare vlakte, de Campo de Calatrava, tussen de Guadiana en de Jabalón, (1940) 32 931 inw. Het vormt het handelscentrum voor de agrarische omgeving, is een spoorwegknooppunt en een bisschopszetel. De stad is door muren en poorten omgeven en heeft een Gothische kathedraal uit het begin van de 16de eeuw. Zij werd in 1252 gesticht door Alfonsus de Wijze als Villa Real, en kreeg in 1420 haar tegenwoordige naam.
Het was de zetel van de orderidders van Calatrava, aan wie ook de omgeving behoorde.
PROF. DR H. J. KEUNING.
