Xyrideën is de naam van eene eenzaadlobbige plantenfamilie uit de orde der Enantioblasten. Zij omvat overblijvende, kruidachtige, stengellooze moerasplanten met zwaard- of draadvormige wortelbladeren, enkelvoudige , onbehaarde, bladerlooze of in het midden met twee bladeren voorziene bloemstelen en volkomene bloemen, welke achter dakpanvormig geplaatste, droogvliezige dekbladen staan en een bloemhoofdje vormen. Van het bloemdek is zoowel het binnenste als het buitenste gedeelte driebladig. In de buis van het binnenste bloemdek bevinden zich drie vruchtbare en drie onvruchtbare meeldraden.
De helmdraden zijn draadvormig, de helmknopjes buitenwaarts gekeerd, tweehokkig en overlangs openspringend. Het bovenstandig, driebladig vruchtbeginsel is één- of driehokkig, bevat talrijke zaadknoppen en draagt een driedeeligen stamper met een twee-, drie- of vierspletigen stempel. De vrucht is eene driekleppige zaaddoos met een groot aantal ronde of hoekige zaden, die eene geribde schaal, vleezig kiemwit en eene lensvormige kiem hebben. De niet zeer talrijke soorten van deze familie behooren te huis in de warme gewesten van Amerika, voorts in Azië en Australië, en sommige van dezen worden door de inboorlingen als geneeskrachtige planten verzameld.
