Xenóphanes, de stichter der Eleatische school, geboortig uit Colophon, was een tijdgenoot van Pythagoras en Anaximander. Verdreven uit zijne geboortestad, doolde hij rond door Hellas, Sicilië en Beneden-Italië, waar hij zich in 536 vóór Chr. te Elea vestigde en in hoogen ouderdom overleed. Hij was een pantheïst en bestreed de volksvoorstellingen omtrent de goden, aan de geschriften van Homerus en Hesíodus ontleend.
Volgens zijn wijsgeerig stelsel waren er twee elementen, waaraan al het bestaande, ook de mensch, zijn oorsprong ontleent, namelijk aarde en water. Van zijne gedichten vindt men fragmenten bij Athenaeus, Plutarchus enz. De overblijfselen van zijn leerdicht: „Over de natuur” zijn door Brandis in de „Commentationes Eleaticae (1813)” en door Karsten in de „Philosophorum graecorum veterum reliquiae (1830)” verzameld.
