Tsad of Tsade is de naam van een groot meer in Soedan (Afrika). Het is het middengedeelte der glooijing, waarlangs de rivieren van Bornoe, Bagirmi, van de zuidelijke Staten van Wadai en van een gedeelte der Haoessastaten zich vereenigen, en ligt tusschen 12° 30' tot 14°30' N. B. en 13° tot 15° O. L. van Greenwich, ter hoogte van 250 Ncd. el boven de oppervlakte der zee. In het zuidoostelijk gedeelte strekt het zich uit over het 500 Ned. mijl lange, naar het noordoosten voortloopende dal der Bahr el Ghasat, hetwelk eindigt in de vlakten van Egai en Bodele. Terwijl dit meer uit de woestijn ten noorden geene rivieren ontvangt, komen uit het westen de Komodoegoe, uit het zuiden de Mboeloe en uit het oosten de waterrijke Sjari.
Het meer heeft eene oppervlakte van nagenoeg 500 □ geogr. mijl en eene driehoekige gedaante. Het bestaat in het westen uit eene eenvormige watervlakte, terwijl men in het oosten eene menigte eilanden aantreft, door de Jedina- of Boedamastammen bewoond. De oevers zijn vlak en veranderen naar gelang van den waterstand, die in November het hoogst is. Dan wordt het westelijk oeverland herschapen in een groot moeras, waar koorts, melaatschheid en oogziekte heerschappij voeren. Niet ver van den westelijken oever verheft zich Koeka, de hoofdstad van Bornoe. De eerste Europeanen, die dit meer aanschouwden, waren Clapperton, Denham en Oudney, en de eerste Blanke, die het bevoer, was Overweg. Voorts werd het in 1853 bezocht door Vogel en in 1870 door Nachtigal.
