Trajanus of Marius Ulpius Trajanus Crinítus, een Romeinsch keizer, waarschijnlijk geboren in 53 na Chr. te Italica, niet ver van het hedendaagsche Sevilla in Spanje, was in 91 consul en voerde in 97 bevel over de legioenen aan de Neder-Rijn, toen hij door Nerva als zoon aangenomen en tot mederegent benoemd werd. In het jaar 98 verkreeg hij na het overlijden van Nerva de heerschappij en bleef gedurende al den tijd van zijn bewind onvermoeid werkzaam aan de verhooging van de welvaart en van den luister van het Romeinsche Rijk.
Hoe groot zijne zorg was voor een degelijk bestuur, hoe hij zich onderscheidde door zachtmoedigheid, schranderheid en regtvaardigheid, blijkt vooral uit zijne briefwisseling met den jongeren Plinius, toen deze in 111—113 met het beheer van Bithynië was belast. Men zoekt echter te vergeefs die zachtmoedigheid in zijne handelwijze jegens de Christenen, die hij met de meeste gestrengheid vervolgde, omdat hij in de verspreiding hunner leer gevaar zag voor het Rijk. Tot zijne weldadige instellingen behooren vooral ook de gebouwen, die hij te Rome en in Italië deed verrijzen voor de opvoeding van onbemiddelde kinderen. Voorts deed hij eene brug leggen over de Donau beneden de stoomversnellingen en een nieuw, naar hem genoemd forum in gereedheid brengen, alsmede de naar hem genoemde thans nog aanwezige zuil oprigten, den Circus Maximus grooter maken en een Odeum, een gymnasium enz. bouwen. Die werken des vredes werden afgewisseld door twee oorlogen tegen de Daciërs (101—102 en 105—106), waarin Decebalus, koning van Dacië, overwonnen en zijn land in een Romeinsch wingewest herschapen werd. Daarop ondernam Trajanus in 113 een grooten veldtogt naar het Oosten, hoofdzakelijk tegen de Parthers, veranderde daarbij Armenië en Mesopotamië in Romeinsche provinciën en rukte over de Tigris voorwaarts tot aan Ktesiphon. Doch terwijl hij in het verre Oosten vertoefde, kwamen er volkeren achter zijn rug in opstand, vooral ook de Israëlieten in Egypte en Cyrene, en vóórdat hij die bewegingen kon dempen, overleed hij in 117 te Selinus in Cilicië.
Wegens zijne verdiensten ontving hij van den Senaat den eeretitel van „optimus (de beste)”, en latere Keizers werden begroet met de woorden: „Wees gelukkiger dan Augustus en beter dan Trajanus!" — De wal van Trajanus is eene van de Romeinen afkomstige verdedigingslijn in de Dobroedsja (Moesië), die zich van de Donau tusschen Rassowa en Tsjernawoda met eenige afbrekingen over een afstand van 48 Ned. mijl tot aan Kustendje aan de Zwarte Zee uitstrekt. Hij bestaat uit een aarden wal ter hoogte van 2,5—3 Ned. el, ja op sommige plaatsen ter hoogte van 5,8 Ned. el en was in den oorlog van 1854 uit een krijgskundig oogpunt niet van belang ontbloot.
