Staar is in de heelkunde de algemeene uitdrukking voor blindheid. Men onderscheidt de zwarte, graauwe en groene staar. Bij de zwarte staar (Amaurosis) is de werking van de oogzenuw of van het netvlies opgeheven. De oorzaak dezer kwaal is gelegen in eene organische verandering der zenuw, in verwoesting, drukking, overspanning, hersenschudding, de werking van sommige narcotica enz.
Haar aanvang is gekenmerkt door eene toenemende vermindering van het gezigtsvermogen (Amblyopia). De volkomen ontwikkelde zwarte staar onderscheidt zich door ongevoeligheid voor het licht met onbewegelijkheid en vernaauwing der pupil, terwijl doorgaans de bloedsomloop in het aangedane oog traag, de voeding slecht is, zoodat zulk een oog zich klein, ingevallen en roodachtig vertoont. — Bij de graauwe staar (cataracta) ligt de oorzaak in de opheffing der doorschijnendheid van de kristallens of van haar kapsel. Men heeft hier alzoo eene lens- en eene kapselstaar, en de geneesheer dient aanstonds te bepalen, welke van deze de blindheid doet ontstaan. Het oog is bij graauwe staar dof, het tweede of het derde kaarsbeeld of beide ontbreken, de pupil is vatbaar voor lichtprikkeling, zoodat de lijder dag en nacht weet te onderscheiden; zelfs is hij lichtschuw. Deze ongesteldheid ontstaat door stoornis in de voeding van het oog, veelal een gevolg van ontsteking of van hoogen ouderdom. Genezing wordt verkregen door verwijdering, verbrijzeling of wegdrukking der ondoorschijnende lens. — De groene staar (Glaucoma) is nog altijd een raadselachtig verschijnsel.
Zij draagt dien naam, omdat men in het oog een groenen weerschijn meende te ontdekken. Zij wordt thans — vooral na de onderzoekingen van Donders — gewoonlijk beschouwd als het gevolg eener ontsteking van het vaatvlies (Choroïditis). Zij neemt een aanvang met pijn in het oog of er om heen, gevolgd door uitzetting van den oogbol en van de bloedvaten der conjunctiva. Weldra ontstaat volkomene blindheid, en bij onderzoek vindt men uitholling van den tepel van het netvlies. Spoedig gaat zij over in de graauwe en eindigt met de zwarte staar. Alleen regenbooguitsnijding (irideotomie) kan genezing brengen.
