Sandwich-eilanden (De), eene eilandengroep in de Stille Zee, in 1778 door Cook ontdekt, liggen tusschen 18°30' en 23c'30' N. B., en 151°30' en 161° W.L. van Greenwich en bestaan uit elf in eene rij geplaatste en noordnoordwestwaarts zich uitstrekkende eilanden met eene gezamenlijke oppervlakte van bijna 359 geogr. mijl. Daarbij zijn 4 groote eilanden (Hawaii, Maoei, Oahoe en Kaoeai), 4 middelmatig groote (Lawai, Malokai, Kahoelawe en Niihaoe) en 3 zeer kleine. Daarenboven worden in dezelfde rigting tot 190° W L. nog vele kleine eilandjes aangetroffen. De Sandwich-eilanden hebben voor het verkeer eene hoogst gunstige ligging, daar zij zich op halfweg bevinden tusschen het oosten van Azië en het westen van Noord-Amerika.
De kusten dier eilanden zijn steil en veilig, daar men er weinig riffen aantreft; er zijn echter weinig ankerplaatsen en slechts ééne goede haven (te Oahoe). Het binnenland is er bergachtig, en op de oostelijke eilanden heeft men er zelfs berggevaarten ter hoogte van 4000 Ned. el. De gesteenten zijn er van vulcanischen aard, en de eerste indruk der met lava bedekte oorden is er niet aangenaam. Intusschen zijn aan de oostkust de hellingen der bergen met digte bosschen bedekt. De besproeiing is er niet overvloedig, zoodat de westelijke gedeelten aan droogte en dorheid lijden. Men heeft er eene eigenaardige flora, die zoowel aan Indië, als aan Amerika herinnert, en de fauna telt er slechts weinig landdieren. Het klimaat is er gezond en aangenaam, en wegens de hooge bergen zeer verschillend; de oostewind is er de heerschende. Men heeft er 2 jaargetijden, den zomer met eene drooge, zuivere lucht en den winter met regenachtig, ongestadig weder.
De inboorlingen, wier aantal in 1872 ruim 50000 bedroeg, terwijl er daarenboven ruim 5000 vreemdelingen gevestigd waren, zijn van Polynesischen oorsprong en komen overeen met de bewoners van Tahiti en van de Markiezen-eilanden, maar onderscheiden zich door gunstiger aanleg en meer beschaving. Hunne godsdienstige denkbeelden en hunne eeredienst verschillen desgelijks weinig van die der bewoners van Tahiti, maar hunne staatsregeling is veel meer geschoeid op monarchale leest. Bij het ontdekken dier eilanden waren er 3 groote Staten, Hawaii, Oahoe en Kaoeai, doch door de eerzucht van het opperhoofd Kamehameha (1789—1819), den uitstekendsten man, die ooit in Polynesië opstond en zich aanvankelijk tot koning van Hawaii verhief en daarna de beide andere Staten tot onderwerping bragt, is de tegenwoordige Staat — Hawaii genaamd — gegrondvest. Onder zijn zoon Liholiho, die uit eigen beweging de staatsgodsdienst ophief, kwamen er Protestantsche zendelingen uit Noord-Amerika (1820), later (1837) door R. Katholieke gevolgd, zoodat de bevolking voor 2/3 tot de Protestantsche en voor 1/3 tot de R. Katholieke Kerk behoort. De onbeperkt monarchale regéringsvorm, door Kamehameha /ingevoerd, is door zijn tweeden zoon (Kamehameha lIl) in 1840 in een constitutionélen herschapen, waarna het meeste gezag, vooral tengevolge van den levendigen handel, op vreemde kooplieden en planters (voornamelijk Noord-Amerikanen en Engelschen) is overgegaan. De tegenwoordige Koning (sedert 1874) is Kalakaoea I, geboren den 10den November 1836. Het Parlement bestaat er uit een Hoogerhuis van 30 voor hun leven benoemde en een Lagerhuis van 24—42 voor den tijd van 2 jaar gekozene leden en komt om de 2 jaar bijeen. Van 1872—1874 bedroegen er de inkomsten 1136524 en de uitgaven 1192512 dollars en de staatsschuld (1874) slechts 355000 dollars.
De uitvoer had er in 1874 eene waarde van bijna 2, en de invoer van nagenoeg l1/3 millioen dollars. In dat jaar kwamen er 115 koopvaardijschepen en 43 walvischvaarders. De belangrijkste uitvoer-artikelen zijn er: suiker, rijst, koffij, wol, talk en huiden. De hoofdstad, tevens de belangrijkste haven, is Honoloeloe. — Het grootste eiland, Hawaii geheeten, is tevens het oostelijkste, het heeft eene driehoekige gedaante en eene oppervlakte van 188 ☐ geogr. mijl. De kust is er niet gevaarlijk voor de schepen; er bestaan 3 gebrekkige ankerplaatsen aan de westkust, en aan de oostkust bevindt zich de baai Hilo (Waiakea), die eene vrij goede haven vormt. De westkust is dor en steenachtig, met lava bedekt en van drinkwater verstoken.
Eerst ter hoogte van 300 Ned. el nemen de bosschen en plantaadjes een aanvang op den door den regen ontbonden lavagrond. De oostelijke kusten zijn met bosch bedekt, en vooral in het noordoosten heeft men een vruchtbaren bodem en een weligen plantengroei. Het binnenland is eene hoogvlakte (1000 tot 1200 Ned. el boven de oppervlakte der zee) met 3 vuurspuwende bergen, de uitgedoofde Maoena Kea (4253 Ned. el hoog), de Hoealalai (3048 Ned el hoog) en de Maoena Loa (4194 Ned. el hoog), die nog altijd werkzaam blijft. In het noordwesten heeft men het hooggelegene, met vruchtbare weiden bedekte district Waimea, het éénige bewoonde gedeelte van het binnenland, en in het zuidoosten eene met bosch bedekte hoogvlakte, in wier midden zich de merkwaardige krater Kilaoeëa bevindt. De hoofdplaats van dit eiland is Hilo aan de evenzoo genoemde baai, met bevallige, wélbebouwde omstreken.
