Plesiosaurus of buurschapshagedis is de naam van een uitgestorven hagedissengeslacht uit de afdeeling der vindragende hagedissen (Sauropterygia), met platte of eenigzins dubbelholle wervelligchamen en 4 vinvoeten. Haar betrekkelijk kleine kop, wiens kaak met lange, dunne, gestreepte tanden gewapend was, verhief zich op een langen zwanenhals met ongeveer 33 wervels. De sterk ontwikkelde schouder- en bekkenbeenderen en de aanwezigheid van buikribben gaven aan den vermoedelijk zeer platten romp de gedaante van eene schildpad, terwijl ook de staart kort was. Een en ander bezorgde aan dit dier een eigenaardig voorkomen.
Het bewoonde de zee, was ongepantserd, kon waarschijnlijk zeer goed duiken en werd niet zoo groot als de ichthyosaurus (vischhagedis). De meeste soorten werden slechts 2 tot 3 Ned. el lang, terwijl er ook voorkwamen ter lengte van 5½ Ned. el. Volkomene geraamten vond men alleen in het onderste lias in Engeland, en wél te Lyme Regis in Dorsetshire en te Whitby in Yorkshire, doch overblijfselen van dit schepsel treft men aan in de jura- en zelfs in de krijtvorming. Met den plesiosaurus zijn de nothosauriërs en de placodonten uit het trias, bepaaldelijk uit den muschelkalk, vermaagschapt.
