Paschalis. Onder dezen naam vermelden wij een drietal Pausen, te weten: Paschalis I (817—824). Hij was te voren abt van het Benedictijner klooster bij St. Pieter te Rome, en daar hij zijn ambt zonder Keizerlijke goedkeuring had aanvaard, ontschuldigde hij zich bij Lodewijk de Vrome met de verzekering, dat men hem de Pauselijke waardigheid had opgedrongen.
Toen voorts ’s Keizers zoon Lotharius in 823 Italië bezocht, ontving hij dien te Rome met groote plegtigheid en kroonde hem tot Keizer. Daar echter eenige aanhangers der Frankische partij met voorkennis van den Paus onthoofd waren, moest hij zich een onderzoek laten welgevallen en met een eed zich zuiveren van alle schuld. — Paschalis II (1099—1118), eigenlijk Rainer, geboren bij Viterbo. Hij was eerst monnik te Clugny, werd onder Gregorius VII cardinaalpriester en zag zich voorts tegen zijn wensch op den Heiligen Stoel geplaatst. Hij volgde de beginselen van zijn voorganger, maar miste diens geestkracht en toonde zich toegevend jegens Frankrijk en Engeland. Met meer vastheid trad hij op tegen Duitschland. Op het Lateraanconcilie bekrachtigde hij den ban, over Hendrik IV uitgesproken, en prikkelde diens tweeden zoon Hendrik tot opstand. Zoodra echter Hendrik V den keizerlijken troon beklommen had, maakte deze weder aanspraak op de voormalige regten der Keizers op de Kerk, trok in 1100 naar Italië, sloot een verdrag, waarbij Paschalis afstand deed van alle wereldlijke goederen en regten, en nam den Paus, toen deze wegens het verzet der geestelijkheid het verdrag niet nakwam, met 22 cardinalen gevangen.
Nadat hij op een kasteel bij Rome in hechtenis was gehouden, moest hij de investituur toestaan en Hendrik V kroonen. Op de Lateraansynode van 1112 echter werd die overeenkomst, als door geweld afgeperst, onwettig verklaard. Volgens zijne belofte deed nu de Paus niet zelf den Keizer in den ban, maar belastte daarmede zijn legaat Guido van Vienne. Toen nu Hendrik in 1117 nogmaals naar Italië trok, begaf zich de Paus naar het zuiden des lands, en na den aftogt des Keizers keerde hij, geholpen door de Noormannen, naar Rome terug. — Paschalis III (1164—1168). Hij heette eigenlijk Guido en was de telg van een aanzienlijk geslacht te Cremona. Hij werd door de Keizerlijke partij tot tegenpaus tegen Alexander III gekozen en kroonde den Keizer en de Keizerin, waarna hij tot aan zijn dood in het bezit bleef van den Pauselijken zetel.
