Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 10-08-2018

Pascal

betekenis & definitie

Pascal (Blaise), een schrander wiskundige en wijsgeer, geboren den 19den Junij 1623 te Clermont in Auvergne, begaf zich in 1631 met zijn vader naar Parijs en legde zich met zulk een uitstekend gevolg toe op de wiskunde, dat hij op 16-jarigen leeftijd een werk over de kegelsneden schreef. Daarenboven hield hij zich bezig met de wijsbegeerte en met de natuurkunde. Hoewel zwak en ziekelijk, zette hij zijne studie onverpoosd voort tot op zijn 31ste levensjaar, en van dien tijd dagteekenen zijne belangrijkste ontdekkingen en uitvindingen, zooals: eene rekenmachine, het bezigen van den barometer tot het meten van hoogten en tot meteorologische waarnemingen, de theorie van het evenwigt der vloeistoffen, de waarschijnlijkheidsrekening; voorts: de arithmetische driehoek, de eigenschappen der cycloïde enz. Nadat hij eenigen tijd de vermaken der hoofdstad had nagejaagd, wijdde hij zich plotselijk, in volkomene afzondering van de wereld, aan eene bespiegelende levenswijs, betrok eene woning in de nabijheid van Port Royal en onderhield betrekkingen met Arnauld, Nicole, Lancelot en andere Jansenisten.

Hierdoor ontstonden zijne beroemde brieven tegen de Jezuïeten, welke in 1656 en 1657 in het licht verschenen; daarin stelde hij hunne twijfelachtige zedeleer op eene meedoogenlooze wijze aan de kaak en leverde tegelijkertijd een meesterstuk van geestigen en geeselenden prozastijl. In zijne laatste levensjaren hield hij zich bezig met het plan, om door eene uitvoerige apologie van het openbaringsgeloof de stellingen der vrijgeesten te weerleggen, doch zijn dood belette de voltooijing van dat werk; hij overleed den 19den Augustus 1662. Nog in 1658 had hij in een slapeloozen nacht eenige gewigtige eigenschappen der cycloïde ontdekt. Hij schreef: „Les provinciales, ou lettres écrites par Louis de Montalte à un provincial de ses amis, avec les notes de Guillaume Wendrock (Nicole)”, waarvan meer dan 6O uitgaven bestaan, — en „Pensees sur la religion (1670 en later)”. Ook zijne gezamenlijke geschriften zijn meermalen in het licht verschenen, het laatst in 1864 in 3 dln.

< >