Oxus (De), eene rivier, door de Arabieren Gïhon of Dsjeihoen, thans algemeen Amoe Darja genoemd, stroomt in Toerkestan en ontstaat uit de Pendsj (Amoe Darja of Harat) en de Koksja (Gihon), die op de hoogvlakte van Pamir ontspringen. De voornaamste bronrivier (de Pendsj) komt uit het Sarikoelmeer en eene derde bronrivier uit het Barkat Yassinmeer. De Oxus ontvangt onderscheidene zijrivieren, besproeit de Oase van Chiwa en spoedt zich naar het Aralmeer, waarin zij zich, na het vormen eener groote delta, met 3 armen uitstort. Zij voert in haar benedenloop meer water af dan de Rijn.
Een aantal uit die rivier aangelegde kanalen geeft aan Chiwa eene ongemeene vruchtbaarheid. Zij is tot Koengrad voor stoombooten en verder voor kleinere vaartuigen bevaarbaar; in haar geheel echter kan zij wegens talrijke stroomversnellingen geen belangrijke waterweg voor het binnenland van Azië worden. Door den veldtogt van 1873 zijn de Russen meester geworden van den benedenloop dezer rivier; al het land op den regter oever tot aan het Aralmeer werd hun afgestaan.
