Middellandsche Zee (De), alzoo genoemd volgens hare ligging tusschen Europa, Azië en Afrika, vormt met de Adriatische en Aegésche Zee en met de Zee van Marmora eene waterkom met eene oppervlakte van 47500 geogr. mijl. Zij is 515 geogr. mijl lang, op de breedste plaats 240, gemiddeld 80 geogr. mijl breed, en staat in het westen door de Straat van Gibraltar in verband met den Atlantischen Oceaan, wiens wateren met kracht naar de Middellandsche Zee vloeijen, om het door verdamping geleden waterverlies aan te vullen, waartoe, behalve de Nijl, slechts de Etsch, de Po, de Rhône en de Ebro belangrijke bijdragen leveren. Ook is zjj door het Kanaal van Suez met de Roode Zee verbonden. Men verdeelt de Middellandsche Zee in een wes telijk en oostelijk bekken, die door de Straat van Sicilië en die van Messina gemeenschap hebben.
In het eerste onderscheidt men weder 3 dubbele bekkens, namelijk het Balearisch-Iberisch, het Gallisch-Sardiniseh en het Ligurisch-Tyrrheniseh. Het Baleariseh-Iberisch bekken ligt tusschen Gibraltar en de Balearische eilanden, tusschen Afrika en Spanje. Men heeft er de Balearische Zee met de Golf van Valencia. Voorts heeft men er de Gallische Zee met de Golf du Lion, de Sardinisehe Zee de Ligurische Zee met de Golf van Genua en de Tyrrhenische Zee. De tweede of oostelijke waterkom verdeelt men in de Siciliaansche Zee, de Groote en Kleine Syrte, de Ionische Zee met de Golven van Tarente en Corinthe, de Adriatische Zee, door de Straat van Otranto met de Ionische verbonden, de Witte Zee, (Aspri Thalassa der Grieken), de Zee van den Levant, die van Candia en de Aegésche Zee. Van deze loopt de Straat der Dardanellen naar de Zee van Marmora, en van laatstgenoemde de Bosporus naar de Zwarte Zee.
De Middellandsche Zee heeft de aanmerkeljjkste diepte ten oosten van Malta, namelijk 4000 Ned. el. Ook zijn er de kusten, met uitzondering van die bij de Nijidelta, doorgaans zeer steil. De Dardanellen zjjn op de diepste plaats slechts 100 Ned. el diep, terwijl de Zee van Marmora eene diepte heeft van 1300 Ned. el. De Adriatische Zee, schoon op enkele plaatsen eene diepte bereikend van 1000 Ned. el, is over het geheel ondiep. In de westelijke waterkom heeft men in het algemeen eene diepte van omstreeks 3000 Ned. el.
Wegens hare ligging vindt men op de Middellansche Zee veranderlijke winden en zeer weinig eb en vloed. In de Golf van Venetië wast het water bij springvloed naauweljjks 1 Ned. el en in de Groote Syrte l’/2 Ned. el, maar op de meeste andere plaatsen zjjn de watergetijden naauwelijks merkbaar. Wegens hare sterke verdamping is er het zoutgehalte van het water grooter dan in den Atlantischen Oceaan. Het is waarschijnlijk, dat in overouden tijd Europa en Afrika bij Gibraltar verbonden waren, en dat later, toen de Zwarte Zee zich in de Middellandsche Zee ontlastte, het water aldaar een weg gebaand heeft naar den Atlantischen Oceaan. De Middellandsche Zee bevat 440 soorten van visschen, van welke echter slechts 100 tot voedsel kunnen dienen. Voorts heeft men er 600 soorten van schelpdieren, en de koraalvisscherij is er van veel belang.
Tot de nog werkzame vulcanen der Middellandsche Zee behooren deVesuvius, de Etna, de Stromboli en Santorin. Daarenboven zijn er vele kusten van vulcanischen aard en nog steeds rjjzende of dalende. De kusten dezer Zee vormen het voornaamste tooneel van de volken der oudheid. Daar woonden de Egyptenaren, Phoeniciërs, Carthagers, Israëlieten, de kustvolken van Klein-Azië, de Grieken en de Romeinen. Aan hare oostelijke helft ontwikkelde zich de rijke beschaving der Grieken, en aan hare westelijke helft voerden de Romeinen heerschappij. Zij was in die dagen uitsluitend het gebied van den handel ter zee en bleef' zulks gedurende de middeneeuwen, tot aan de ontdekking van de Nieuwe Wereld en van een waterweg naar Oost-Indië.
