Manoeuvres noemt men de verbinding van verschillende evolutiën of bewegingen, welke gedurende een werkelijk of spiegelgevecht — te land of op zee — uitgevoerd worden, om een of ander tactisch doel te bereiken. Zij kunnen te land geschieden door één enkel wapen of ook door meerdere wapens te zamen. Men geeft dien naam vooral aan marschen en bewegingen, waardoor men den vijand noodzaakt, zonder gevecht zijne stellingen te verlaten.
Bepaaldelijk geeft men dien aan de bewegingen op groote schaal, die in vredestijd ter oefening, inzonderheid in den omtrek van een kamp, worden uitgevoerd. Men onderscheidt school- en veldmanoeuvres. Bij de eerste zijn al de bewegingen vooraf vastgesteld, en bij de tweede heeft men slechts algemeene gegevens aangenomen, terwijl de bijzonderheden aan het beleid der bevelhebbers worden overgelaten.
