Loyola (Ignatius de), eigenlijk Iniqo Lopez de Recalde, stichter van de orde der Jezuïeten en geboren in 1491 op het kasteel Loyola in de Spaansche provincie Guipuzcoa, was de jongste van elf kinderen en sleet de dagen zijner jeugd als page aan het Hof van Ferdinand de Katholieke. Daarna diende hij tot in zijn 20ste jaar als soldaat en openbaarde bij geringe gaven des geestes een ridderlijk, ijdel en dweepziek karakter. Bij de belegering van Pampelona door de Franschen (1621) aan beide beenen zwaar gewond, liet hij uit ijdelheid den eenen voet, die niet volkomen regt geworden was, nogmaals breken en werd gedurende zijne herstelling door het lezen van eene levensbeschrijving van Christus en van de levens van Heiligen een vrome femelaar. Zoodra hij genezen was, verdeelde hij zijne goederen onder de armen en deed eene bedevaart naar Montferrat, waar hij aan het wonderdadig Mariabeeld zijne wapens wijdde, zich een ridder der Heilige Maagd verklaarde, en in het hospitaal te Manresa zijn intrek nam.
Hier en in eene naburige grot kastijdde hij zijn ligchaam zoo gestreng, dat men hem op zekeren dag bewusteloos vond liggen. Tien maanden later vertrok hij van Barcelona naar Palaestina. Intusschen werd zijn plan, om zich aldaar aan de bekeering der Mohammedanen te wijden, door den bewaker van het Heilige Graf, den provinciaal der Franciscanen , afgekeurd, zoodat hij in 1524 over Venetië naar Barceiona terugkeerde en zich begon te oefenen in de Latijnsche taal. Na verloop van 2 jaren begaf hij zich naar de hoogeschool te Compluturn, waar hij anderen tot geestelijke oefeningen opwekte en godsdienstonderwijs gaf aan het volk. De Inquisitie liet hem echter wegens zijn zonderling gedrag in hechtenis nemen en stelde hem eerst in 1528 op vrije voeten. Toen trok hij naar Parijs, om zich aldaar op de godgeleerdheid toe te leggen. Hij maakte kennis met dweepzieke en eerzuchtige landgenooten en Franschen, zooals Laynez, Bobadilla, Rodriguez, Pierre Lefèvre enz., die in 1534 met hem het plan ontwierpen, om eene orde te stichten ter beveiliging van het R. Katholieke geloof. Daar evenwel sommigen van hen hunne studiën nog niet voltooid hadden, begaf Loyola zich zoolang naar Spanje.
In 1537 kwamen zij te Venetië weder bijeen en begaven zich vanhier naar Rome, waar zij den 27sten September 1540 van paus Paulus III eene voorloopige en in 1543 eene volkomene bevestiging der Orde verkregen, waarna zij eene viervoudige gelofte aflegden in de handen van den nuntius Veralli te Venetië. Loyola werd in 1541 tot eersten generaal der Orde benoemd, ofschoon eigenlijk Laynez, zijn opvolger, toen reeds de ziel was van de geheele stichting. Ook als generaal volbragt Loyola in de kerk van zijne Orde te Rome de geringste diensten, bemoeide zich, zelfs zonder de Italiaansche taal te kennen, met het onderwijs van kleine kinderen en verzamelde aalmoezen ten behoeve van Israëlieten en publieke deernen, in wier bekeering hij het grootste belang stelde. Hij overleed den 31sten Julij 1556, en werd in 1599 door Paulus V zalig, in 1622 door Gregorius XV heilig verklaard. Zijn gedenkdag valt zamen met zijn sterfdag. Men heeft van hem 2 werken in de Spaansche taal: „De constitutie der Orde”, en „Geestelijke oefeningen (1544)”.
