Loreto, een bevallig stadje in de Italiaansche provincie Ancona, in een vruchtbaar oord nabij de Adriatische Zee, 4 geogr. mijl ten zuiden van de stad Ancona aan den spoorweg gelegen, is de zetel van een bisschop en vormt eene gemeente van ongeveer 9000 zielen, welke hoofdzakeljk leven van de bedevaartgangers, die zich naar la Casa Santa (het Heilig Huis) in de Domkerk spoeden. Dat huis werd, naar men verhaalt, door Maria bewoond en is door engelen in 1291 uit Nazareth in Galilaea naar Tersate in Dalmatië, vandaar in 1294 naar Italië en wel naar een laurierbosch (Laureto) bij Recanati en eindelijk in 1295 naar zijne tegenwoordige standplaats gebragt. Het Heilig Huis bevindt zich in het midden van eene door paus Paul II in 1464 aangevangene en door Sixtus V in 1587 voltooide prachtige kerk. Het is van buiten met marmer bekleed en uit ebbenhout en gebakken steen opgetrokken, 10 Ned. el lang, 4 breed en 6 hoog en zoowel van binnen als van buiten met vele kostbaarheden versierd.
De deur is van zilver, alsmede een traliewerk, waarachter Maria met het kind Jezus is afgebeeld. Voorheen bestond er ook een verbazend groote schat, door de milddadigheid der pelgrims gevormd, en ook thans nog rekent men jaarlijks de inkomsten van het Heilig Huis op 30000 scudi en het aantal bedevaartgangers op 100000. Onder andere merkwaardigheden toont men er het venster, waardoor de engel Gabriel binnenkwam, om de geboorte des Heilands aan te kondigen. Belangrijker echter is er eene Madonna, een sluijer over het Kind uitspreidend, geschilderd door Rafaël. De inval der Franschen in Italië in 1797 gaf aanleiding tot het besluit om zoowel den schat als geheel het Heilig huis in veiligheid te brengen. De eerste is grootendeels verdwenen, maar het tweede den 2den December 1802 met groote plegtigheid weder op zijne plaats gebragt.
