Loods heeft eene dergelijke beteekenis als gids, evenwel met dit onderscheid, dat men een gids gebruikt aan den vasten wal en een loods in zee, of liever in de voornaamste zeegaten of de plaatsen, waar rivieren in zee uitloopen.
Doorgaans zijn hier de aanzienlijkste handelssteden gelegen, zoodat vele schepen er uitzeilen en binnenvallen. Gezagvoerders en stuurlieden bepalen in volle zee door de waarneming van hemellichten en chronometer de plaats van het schip en stellen daarnaar den koers, doch zelfs met de beste kaarten is het binnenloopen in riviermonden altijd hagchelijk. Daarom zwerven er loodsbooten buiten gaats, en de loods gaat over op binnenvallende schepen. Hij is bekend met het vaarwater, met alle tonnen en bakens, met alle landmerken en weet dus de gevaren te vermijden, die er den onkundige bedreigen.
Op dergelijke wijze brengt hij ook de uitzeilende schepen in volle zee. Doorgaans — ook in ons land — worden loodsen van regérings-wege aangesteld, nadat zij door een examen, afgenomen door eene bevoegde commissie, getoond hebben, de daarvoor vereischte kundigheden te bezitten. Hier te lande is een vlag officier der marine inspecteur-generaal van het loodswezen, terwijl er permanente commissarissen zijn aangesteld, die het toezigt hebben op de loodsen en loodsbooten, de kustverlichting, de betonning en bebakening der zeegaten enz., terwijl eindelijk voor de dagelijksche dienst zeeofficieren zijn aangewezen, die onder den titel van inspecteurs het toezigt houden in de verschillende districten, waarin het loodswezen verdeeld is. Altijd zijn er loodsbooten in zee, die gedeeltelijk in de gaten, gedeeltelijk daarbuiten kruisen, om aan de komende en vertrekkende schepen te dienste te staan. Dat op den loods, die het kommando op zulk een schip op zich genomen heeft, eene groote verantwoordelijkheid rust, zullen wij naauwelijks behoeven te zeggen.
