Lepanto, de hoofdstad eener evenzoo genoemde eparchie in de Grieksche provincie Aetolië-Acarnanië, door de Nieuw-Grieken Epacto en door de Turken Ainabachti genaamd, ligt aan de Golf van Lepanto of van Corinthe, eene geogr. mijl ten noordoosten van deze stad, aan den ingang tot de golf van Patras, door de sterkten Casteli Roemelias en Casteli Moreas (den Antirrhion en Rhion der Ouden) verdedigd.
De stad is eene vervallene handelsplaats, ligt aan de helling van een heuvel, waarop het oude kasteel zich verheft, en telt slechts 1500 inwoners.
— Lepanto werd gesticht op de bouwvallen van het oude Naupactus, alzoo genoemd wegens de aldaar uitgeruste vloot der Héracliden, tot verovering van den Peloponnesus bestemd; voorts was die stad vermaard wegens eene naburige, aan Aphródite (Venus) gewijde grot, waar trouwzieke weduwen de godin om een tweeden echtgenoot smeekten.
In 455 werd Naupactus door de Atheners aan de Locriërs ontrukt en met Messeniërs en Heloten bevolkt, aan wie de Spartanen vrijen aftogt hadden toegezegd. In den Peloponnesischen Oorlog was zij een station voor de vloot der Atheners en meermalen het tooneel van den strijd. Later behoorde zij aan de Achaeërs, en daarna aan de Aetoliërs, die er in 217 vóór Chr. vrede sloten met Philippus van Macedonië.
In de middeneeuwen werd deze stad door den Byzantjjnschen keizer Emanuël aan de Venetianen afgestaan, die ze zoodanig versterkten, dat in 1477 niet minder dan 30000 Turken haar gedurende 4 maanden vruchteloos belegerden, waarna eerst Bajazet II haar in 1499 met een leger van 150000 man tot de overgave kon dwingen. De stad is vermaard door de groote overwinning ter zee, aldaar den 7den October 1571 door de Italiaansch-Spaansche vloot onder don Jan van Oostenrijk op de Turken behaald.
De Turksche vloot bestond uit 250 galeijen en 70 fregatten en brigantijnen, — en de Italiaansch-Spaansche vloot uit 213 galeijen, 23 transportschepen en 6 galeassen. Hiermede vereenigden zich eene Venetiaansche hulpvloot en eenige Pauselijke galeijen. De Turken verloren bijna 150 schepen, van welke 130 in zegepraal naar Messina gebragt en de overige vernield werden. Meer dan 15000 Turken waren in den slag omgekomen, en 5000 Christenslaven herkregen de vrijheid; doch ook de overwinnaars hadden een verlies van 5000 man.
