Lapsi of afvalligen noemde men in de eerste eeuwen der Christelijke Kerk vooral de zoodanigen, die te midden van de vervolgingen, waaraan zij waren blootgesteld, niet getrouw bleven aan het Christelijk geloof. Hun aantal werd groot, toen na een langdurig tijdperk van rust de eerste algemeene vervolging tegen de Christenen onder Decius plaats greep. Men onderscheidde 3 soorten van lapsi, namelijk zoodanigen, die aan de Heidensche góden offeranden gebragt en voor hunne altaren wierook gebrand hadden, — zoodanigen, die een schriftelijk bewijs (libellus) van gebragte offeranden van de overheid gekocht hadden, — en zoodanigen, die zich door de vlugt aan de vervolgingen hadden onttrokken.
Daarbij kwamen later, ten tijde van Diocletianus, dezulken, die de gewijde boeken en gereedschappen hadden uitgeleverd. De Kerk strafte aanvankelijk eene dergelijke afvalligheid met den ban en maakte de wederopneming der lapsi zeer moeijelijk. In de 3de eeuw echter kwam men tot meer gematigde gevoelens, en slechts enkele secten, zooals die der Donatisten, herhaalden bij de afvalligen den doop en verklaarden de door hen verrigte gewijde handelingen als van geenerlei kracht.
