Knoop (Een) noemt men eene hechte zamenvoeging van 2 draden of banden.
Men spreekt van den weversknoop en ook van den Gordiaanschen knoop, een zeer kunstig gevormden knoop in de stad Gordium. Het orakel kende de wereldheerschappij toe aan dengene, die dezen knoop zou weten te ontwarren. Hij werd ook voorgelegd aan Alexander de Groote, en deze hakte hem door met zijn zwaard. Voorts gewaagt men van het knoopen van netten, omdat telkens met een knoop één der mazen gevormd wordt.
Knoopen zijn wijders voorwerpen, welke, in knoopsgaten passende, tot het vastmaken van kleederen dienen. Men vervaardigt ze van metaal, hout, parelmoer, ivoor, been, hoorn, en ook van plantaardig ivoor, eene harde Zuid-Amerikaansche noot.
Een knoop noemt men in de meetkunde bij kromme lijnen het punt, waarin twee zamenhangende deelen der kromme elkander snijden, zoodat daardoor eene bladvormige figuur ontstaat. — In de sterrekunde is een knoop het snijpunt van twee groote cirkels aan het uitspansel. In meer beperkten zin noemt men knoopen de snijpunten van den zonneweg en van de loopbaan eener planeet of komeet, en men geeft den naam van knooplijn aan de regte lijn, waarin het vlak der ecliptica door het vlak der loopbaan eener planeet of komeet gesneden wordt. Zoo is bijv. de knoop van de loopbaan der maan de regte lijn, volgens welke de ecliptica door het vlak der maansloopbaan gesneden wordt, en het punt, waar de maan (of eene planeet) zich noordwaarts boven de ecliptica verheft, noemt men den klimmenden knoop en het daartegenovergestelde den dalenden knoop.
Daar de planeten en de maan bij eiken volgenden omloop de ecliptica in een meer westelijk punt snijden, zijn de knoopen van de loopbanen der planeten geenszins vast, maar schuiven steeds voort van het oosten naar het westen en voleindigen den omloop met betrekking tot de nachteveningen in groote tijdperken, — de maan in een tijdperk van 19 jaren, of eigenlijk van 6798 dagen. De tijd, dien de maan noodig heeft om tot denzelfden knoop terug te keeren, is korter dan de synodische omloop, omdat de knoopen haar als het ware tegemoet komen. Bij de berekening van de loopbaan van planeten en kometen is de lengte van den klimmenden knoop of de afstand van het voorjaarsnachteveningspunt een der belangrijkste elementen; zonder de naauwkeurige kennis dier lengte kan men de plaats van het hemelligchaam niet met juistheid bepalen.
In de plantkunde noemt men knoop de verdikking van den stengel ter plaatse, waar een blad is ingeplant.
In een roman, een verhaal en inzonderheid in een drama geeft men den naam van knoop aan de ingewikkelde handeling, welke den aanschouwer boeit en aan het slot wordt opgelost. — Omtrent knoopen met betrekking tot de snelheid van een schip raadplege men het artikel Log.
