Katkow (Michail Nikiphorowitsj), een Russisch dagbladschrijver, geboren in 1820 te Moskou uit een adellijk geslacht, studeerde aan de universiteit aldaar en ging in 1841 naar Königsberg en Berlijn, waar hij tot de ijverigste leerlingen van Schelling behoorde. In Rusland teruggekeerd, werd hij hoogleeraar in de wijsbegeerte aan de universiteit zijner geboortestad, doch legde die betrekking eerlang neder, daar hij zich aan velerlei beperkingen moest onderwerpen. Na de troonsbeklimming van Alexander II opende zich voor hem een nieuwe werkkring. Hij stichtte in 1856 het dagblad „Russkij Wjestnik ’, hetwelk de denkbeelden van het moderne liberalismus, inzonderheid het Engelsche „Selfgovernment”, vertegenwoordigde.
Nog nooit waren de leemten en gebreken van de Russische maatschappij zóó onverholen in het licht gesteld, als door Katkow in zijn dagblad, en geruimen tijd werd hij beschouwd als de vlagvoerder der vrijzinnige partij en als een van de meest-verlichte tegenstanders van het Absolutismus. De opstand in Polen en eene koortsachtige poging tot omwentelingen in Rusland bragten Katkow, sedert 1861 ook met de redactie van de „Moskousche Courant” belast, tot andere politieke denkbeelden. Als apostel der Russische nationaliteit verkreeg hij een verbazenden invloed. Hij schonk een nieuw leven aan de Russische pers en veroorzaakte hierdoor veel goeds, maar de dweepzieke ijver, waarmede hij alles wat niet Russisch was vervolgde, berokkende veel kwaads, zoodat de regéring, na herhaalde vruchtelooze waarschuwingen, zijn dagblad schorste. Voor 't overige is Katkow een aanbidder der aristocratie, een voorstander van uitgebreid grondbezit en een aartsvijand van de Polen en Duitschers.
