Hontheim (Johann Nikolaus von), een beroemd bisschop van Trier, aldaar geboren uit een oud en aanzienlijk geslacht den 27sten Januarij 1701, bezocht, na genoegzame voorbereiding op eene Jezuïetenschool in zijne geboorteplaats , met zijn broeder de universiteiten te Leuven en te Leiden, en werd in 1724 te Trier doctor in de regten. Uit ernstige neiging koos hp echter den geestelijken stand en begaf zich naar Home, waar hij de staatkunde der Curie en de misbruiken der priesterregéring uit eigene ervaring leerde kennen. Na zijn terugkeer werd hij door den geleerden keurvorst Frans Georg te Trier tot geestelijk raadsheer in het consistorie en kort daarna tot hoogleeraar in de regten benoemd, terwijl hij zich voorts met het behartigen van vele gewigtige aangelegenheden belast en in 1748 tot wijbisschop van het aartsbisdom verheven zag. Daarna schreef hij zijne „Historia Trevirensis diplomatica (1750, 3 dln)” en later een „Prodromus (1757, 2 dln)” tot dat werk.
Ook gaf hij onder den naam van Justinius Febronius nog een boek in het licht, getiteld: „De statu ecclesiae liber singularis (1763)” en bestemd om de twistende partijen in de Kerk tot verzoening te brengen. Dit geschrift, waarin hij als een kloek tegenstander der aanmatigingen van den Paus en als een vurig verdediger van de vrijheid der Kerk optrad, en dat hij zelfs aan den Paus had opgedragen, trof de Kerk op zulk eene gevoelige plek, dat de Paus de gestrengste maatregelen nam om de verspreiding daarvan te beletten. Tegen de wederleggingen van zijn boek verweerde zich Hontheim in onderscheidene geschriften, zoodat deze tot een 5-tal deelen aangroeiden. Het gelukte der Curie zeer spoedig den schrijver te ontdekken, doch daar deze in het bezit was van magtige beschermers, durfde men hem niet regtstreeks aantasten. Aanhoudende plagerijen vermoeiden echter den bijna 80-jarigen grijsaard zoozeer, dat hij zich in 1778 liet overhalen om zijne geschriften te herroepen. Hij verkondigde voorts in 7 stellingen zijne gevoelens, welke intusschen nog aanmerkelijk verschilden van die der Curie. Hontheim stond in betrekking met de schranderste geleerden der verschillende godsdienstige partijen, handhaafde den roem van smettelooze vroomheid en deugd, en overleed te Montquintin den 2den September 1790.
