Handeling (Eene) is eene werkzaamheid in meer bepaalden zin. Werkzaam wezen is in het algemeen eene werking veroorzaken. Men kan dus spreken van de werking van eene machine of van de krachten der natuur.
Eene handeling echter is eene daad, welke met bewustheid wordt volbragt; zij is derhalve het gewrocht van den wil. Het willen is afhankelijk van onze gevoelens en denkbeelden, en zulke daden, waardoor iemand zonder bewustheid of wil oorzaak wordt van eenige verandering, mag geenszins den naam van handeling dragen. Eene handeling openbaart zich niet eens altijd in daden, want elk overleg des geestes is reeds eene inwendige handeling, doch elke uitwendige handeling wordt door eene inwendige veroorzaakt.
Aan het doel, waarnaar iemand bij zijne handelingen streeft, geeft men den naam van beweegreden of motief. Waar verschillende motieven in den mensch werkzaam zijn, ontstaat een tweestrijd, en de zegepraal van het eene motief op het andere vormt het besluit. De zedelijke waarde eener handeling is afhankelijk van het motief. — Eene handeling in regts-geleerde beteekenis noemt men de bepaling van den wil, om iets te doen of na te laten. Van de vrijheid of gebondenheid van den wil, alsmede van de opzettelijkheid of toevalligheid der handeling, hangt de beoordeeling af van hare toerekenbaarheid, alzoo van hare meerdere of mindere strafbaarheid. — Ook in het heldendicht, den roman en het drama is de handeling eene hoogst gewigtige aangelegenheid. Zij moet zich onderscheiden door eenheid, door waarheid en, uit een verstandelijk, zedelijk en aesthetisch oogpunt door belangrijkheid. Behalve de voornaamste handeling duldt men in genoemde stukken nog andere, die den naam van episoden dragen. Deze moeten intusschen met de hoofdhandeling in naauw verband staan. — Eindelijk wordt op het gebied der beeldende kunst ook wel van handeling gewaagd; hier evenwel wijst zij slechts een enkel moment harer beweging aan.
Handelingen der Apostelen Handelingen der Apostelen is de naam van het boek, dat in het Nieuwe Testament op de 4 Evangeliën volgt. De overlevering noemt als vervaardiger een reisgenoot van Paulus, die den naam droeg van Lucas. De titel is niet zeer juist, daar men er geenszins de daden van al de apostelen, maar hoofdzakelijk die van Petrus en Paulus — inzonderheid die van laatstgenoemde, — in vindt medegedeeld.
De schrijver schijnt voorts doordrongen te zijn geweest van een bepaald doel, namelijk om de ruimere opvatting der evangelieprediking, zooals Paulus die voorstond, in bescherming te nemen tegenover de meer bekrompene Israëlietische rigting. Van den beginne af doet hij gevoelen, dat de voorregten van het Christendom niet uitsluitend voor de Messias-verwachtende nakomelingen van Abraham, maar evenzeer voor de Heidenen bestemd zijn, en schoon Paulus zich doorgaans eerst tot de Israëlieten wendde, doet hij zien, dat deze Apostel, wegens het ongeloof van laatstgenoemden, zich genoodzaakt zag, om Christus aan de Heidenen te verkondigen. Wij zien in dit boek, hoe de waarheid, dat het Evangelie bestemd is voor allen die gelooven, ook op het Concilie der Apostelen te Jerusalem werd erkend. Voorts bepaalt zich de schrijver uitsluitend bij Paulus, wiens zendingsreizen er in beschreven, wiens lotgevallen er in vermeld worden tot aan den tijd, waarop hij Rome had bereikt.
Er is veel geschreven over de vraag, of de schrijver der Handelingen dezelfde is, die het derde Evangelie heeft opgesteld, alsmede over den tijd, waarin het boek der Handelingen vervaardigd en de bronnen, waaruit het geput is. Over die verschillende vragen is het laatste woord nog geenszins gesproken. Uit den aard der medegedeelde berigten schijnt voldoende te blijken, dat de schrijver òf zelf Paulus heeft vergezeld òf het schriftelijk verslag van een reisgenoot van dien Apostel heeft gebruikt. Dit laatste is het waarschijnlijkst, wanneer zij gelijk hebben, die ten sterkste beweren, dat de „Handelingen” althans niet vroeger dan 100 jaar na de geboorte van Christus zijn opgesteld.
