Guadalquivir (De), in het Arabisch Wad-el-Kebir (Groote Rivier), de Baetis der Ouden, de kortste der 5 hoofdrivieren van Spanje, maar na de Ebro de belangrijkste wegens haren bevaarbaren benedenloop, ontspringt aan de oostelijke helling der Siérra de Cazorla in de provincie Jaen, stroomt door een woest dal eerst noordoostwaarts, dan noordwaarts, en wendt zich bij de bedevaartplaats Nuestra Senhora de Fuensanta naar het westen, waarna zij spoedig het gebergte verlaat. Versterkt door de Guadiana Menor en de Guadalimar, die haar in lengte en in rijkdom van water overtreffen, snelt zij als een flinke stroom langs Andujar naar Montoro, waar zij de zoomgebergten der Siérra Morena in eene sterk kronkelende rotskloof doorboort en hier en daar stroomversnellingen vormt. Nu vloeit zij westwaarts, dan langs Cordova tot aan Cantillana in eene west-zuidwestelijke rigting, en vervolgens langs Sevilla en Coria zuidwaarts. Reeds boven Cantillana maakt zij aanzienlijke bogten en beneden die stad gaat zij met nog veel sterker kronkelingen voorwaarts.
Op eene geogr. mijl afstands beneden Coria verdeelt zij zich in 2 armen, en een van deze splitst zich nogmaals in 2 takken, die de grazige eilanden Isla Mayor (2½ □ geogr. mijl) en Isla Menor (1 □ geogr. mijl) vormen en zich daarna weder vereenigen. De westelijke arm heet Brazo de la Torre, en de oostelijke Brazo del Este, terwijl de middelste (voor groote schepen bevaarbaar) dien van Brazo del Medio voert. Ongeveer 3 geogr. mijl boven haren mond vereenigen zich hare wateren, zoodat de rivier aldaar eene aanzienlijke breedte verkrijgt. Bij San Lucar de Barrameda wendt zij zich naar het westen, en stort zich bij Chipiona met een mond, welke eene breedte heeft van 2 uur gaans, in de Golf van Cadix. Vrij groote schepen kunnen langs die rivier Sevilla bereiken. Zij heeft over een afstand van 45 geogr. mijl eene oeverlengte van 70 geogr. mijl, — voorts een stroomgebied van 950 geogr. mijl. Hare belangrijkste zij-rivieren zijn op den regter oever de Guadalimar met de Guadarmeno, de Rio de la Campana, de Jandula, de Guadiato en de Huëlva Ribera, — en op den linker oever de Guadiana Menor, de Rio de Jaen, de Guadajoa, de Xenil, de Carbones en de Guadaira.
