Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 07-08-2018

Groen

betekenis & definitie

Groen is eene uit blaauw en geel zamengestelde kleur, welke naar hare verschillende schakéringen onder verschillende namen — licht- en donkergroen, grasgroen, appelgroen, olijfgroen enz. — voorkomt.

Het groen, door de schilders gebezigd, is óf een mengsel van geel en blaauw (bijvoorbeeld van Berlijnsch blaauw en chromaatgeel) óf eene zelfstandige groene verwstof, zooals berggroen, groenaarde enz. De groene verwstoffen zjjn veelal koperpraeparaten. Daartoe behooren: De neutrale groenspaan, die op 100 deelen 40 deelen koperoxyde, 51 deelen azijnzuur en 9 deelen water bevat en verkregen wordt door koperhydroxyde of basische groenspaan in gedestilleerden azjjn op te lossen, of ook wel door zwavelzuur koper door middel van azijnzuur calcium, baryum of lood te ontleden; zjj wordt in de verwerjj en katoendrukkerij gebruikt, — het Brunswijker groen of basisch koolzuur koper (Cu C 03, Cu H2 02), eene nabootsing van het berggroen, — het Bremergroen, een koperhydroxyde, dat eigenljjk blaauw is, maar, met olie gemengd, groen wordt, omdat het koperoxyde zich scheikundig met de bestanddeelen van de olie (oliezuur, palmitinezuur) tot groene koperzeep verbindt; men vervaardigt het van keukenzout en kopervitriool, — het mineraal groen of Scheel’s groen, hetwelk men verkrijgt door eene oplossing van 1 Ned. pond zuiver, ijzervrjj kopervitriool en 12 Ned. kan water te voegen bij eene oplossing van 350 Ned. wigtjes arsenikzuur in 1 Ned. pond gezuiverde potasch en 8 Ned. kan water; men moet daarbij gestadig roeren, waarna zich een grasgroene neerslag vormt, die met warm water uitgewasschen en gedroogd wordt, — en het Schweinfikter groen, het fraaiste, maar ook met het voorgaande, wegens beider arsenikgehalte, zeer gevaarlijk. Het is in 1814 door Russ en Sattler te Schweinfürt uitgevonden en komt onder verschillende namen — Weenergroen, Keizersgroen, papegaaigroen, Zweedsch groen enz. — in den handel. Honderd deelen van dit groen bestaan uit 31,29 deelen koperoxyde, 58,65 deelen arsenikzuur, en 10,06 deelen azijnzuur. Het kan als olie-, water- en kalkverw gebezigd worden, en komt voor als een poeder, dat uit smaragdgroene, microscopisch kleine kristallen bestaat. Het is onveranderlijk in licht en lucht, en onoplosbaar in water. Het is ook wel eens met andere bestanddeelen vermengd.

Behangsels met Scbweinfürter groen verspreiden wel eens een walgelijken reuk, welke hoofdpjjn veroorzaakt en afkomstig is van vlugtige arsenikverbindingen. Als plaatsvervanger van het Schweinfürter groen wordt door Kuhlmann een zeer basisch zwavelzuur koperoxyde aanbevolen (Cu OS 04,3Cu H2 02), verkregen door eene oplossing van zuiver zwavelzuur koper met krijt of dolomiet te verwarmen en door koken met water van ingemengd gips of bitterzout te zuiveren. — Andere groene verwstoffen zijn het Binmann's groen, bestaande uit 88,040% zinkoxyde, 0,298% ijzeroxyde en 11,662% kobaltoxydule, het is echter weinig in gebruik, — en het Chineesch groen of lo-kao, de eenige groene kleurstof van organischen aard, die niet uit geel en blaauw wordt zamengesteld en de zijde echt groen verwt. Het wordt gewonnen uit den bast van 2 Rhamnus-soorten, namelijk B. chlorophorus en B. utilis door dezen te laten uittrekken in water of in eene aluinoplossing. Hierin legt men stukken geweven katoen, die met de verwstof overladen worden. De stukken brengt men daarna in een ketel met koud water en spreidt er eene laag katoenen garen overheen, waarna bij het koken de kleurstof zich afzet op het garen. Dit laatste wordt in eenig water uitgeslagen, waarna het Chineesch groen zich hieraan mededeelt en na verwijdering van dit vocht op bladen papier uitgespreid en in de zon gedroogd wordt. — Ten slotte vermelden wij het sapgroen, dat uit de rijpe bessen van Rhamnus catharticus verkregen wordt, — en het chlorophyllum of bladgroen, hetwelk men bereidt door gras met warm of zwak alkalisch water te behandelen, daarin eene oplossing van bijtenden natron van 10° te laten trekken, en eindelijk de kleurstof door middel van zoutzuur of zwavelzuur neêr te slaan.