Finale is het slot, de slottoon of het slotaceoord van een muziekstuk. In meer uitgebreide beteekenis duidt men met dit woord gewoonlijk het laatste gedeelte, of de laatste periode van een uitgebreid toonwerk aan, b. v. van eene symphonie, of eene opera. In de opera heeft zelfs vaak elke acte hare finale.
De bewerking der finale is voor den componist een zeer moeijelijk deel van zijne taak. Hij moet in het kort den hoofdinhoud van het geheele toonwerk — of van het afgewerkte deel — teruggeven: de indrukken, die de hoorders van de voorgedragen gedeelten ontvangen hebben, moeten worden hernieuwd en verlevendigd; de bijzondere toestanden, handelingen en gevoelens der opgetreden personen als ’t ware weer aangestipt worden; vandaar eene snel afwisselende, treffende opeenvolging van tempo's, melodiën, modulatiën en toonsoorten, die de geestdrift, den hartstogt, dien de toonkunstenaar wenschte te voorschijn te roepen, ten top moeten voeren. Bekend zijn de schoone finale's van Mozart's opera's, vooral van de „Don Juan.”
