Doleriet is de naam van een gesteente, dat veel overeenkomst heeft met basalt. Het bestaat uit een kristallijn-korrelig mengsel van veldspaat of nephelien met augiet en magneet-ijzer, en is doorgaans zwart of grijs van kleur. Vaak is het vermengd met olivien, leuciet, glimmer, ijzerkies enz. en vormt puntige of kegelvormige, meestal alleenstaande bergen met steile wanden en diepe kloven. Men vindt er in het noorden van Bohemen, in het Odenwald, in de Breisgau, in Schotland enz.
Het doleriet wordt tot de vulkanische gesteenten gerekend en vormt in ontbonden toestand een vruchtbaren grond. Men heeft ook doleriet-amandelsteen met blaasvormige ruimten, waarin kalkspaat, chalcedon, opaal enz. gevonden worden. Heeft nephelien de overhand, zoo noemt men dit gesteente nephelien-doleriet of nephelien-rots. Ook wordt er doleriet-lam bij vele vuurspuwende bergen gevonden.
