Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 20-08-2018

Veldspaat

betekenis & definitie

Veldspaat is eene sterk verspreide delfstof, die met kwarts en glimmer tot de bestanddeelen behoort van graniet en gneis en ook in vele andere rotssoorten voorkomt. Tot het veldspaat behooren ook albiet en labrador. Albiet vindt men vooral in het Andesgebergte en labrador in de Syenietsoorten, terwijl dit laatste de hoofdmassa uitmaakt van vele oude lava’s, inzonderheid van basalt, alsmede van de nieuwere lava’s van den Etna. Veldspaat, albiet en labrador hebben nagenoeg dezelfde kristallen, doch de grootte der hoeken is ongelijk.

Hunne hardheid is dezelfde; zij worden door kwarts gekrast. Alle bevatten zij eene gelijke hoeveelheid aluin- en kiezelaarde, benevens een alkali, terwijl men in het veldspaat potasch en in albiet en labrador soda en daarenboven in labradorkalk aantreft. De gewone kristalvorm van het veldspaat is het zesvlakkig prisma, en dikwijls vormt het tweelingskristallen. Zijne kleur is gewoonlijk grijs-, geel- of roodachtig wit. In het graniet van Siberië komt het voor met eene groene kleur en draagt den naam van amazonensteen. Zilverachtig veldspaat noemt men adular en opalisérend veldspaat maansteen. Het fraaiste veldspaat komt van Ceylon. In het trachiet van den Drachenfels vindt men glasachtige veldspaatkristallen.

Albiet onderscheidt zich door zijn vederachtig gestreept voorkomen, door de laagsgewijze vorming der blaadjes en het overgaan van deze in een stralig weefsel. Het heeft behalve de witte kleur (albus), waaraan het zijn naam ontleent, ook wel eene vleeschroode en groene. Labrador werd door de Moravische broeders in groote stukken in het Noord-Amerikaansche gewest van dien naam gevonden en is in de bergstreek van Europa algemeen verspreid. Het is grijsachtig wit of grijs, maar heeft op de splijtingsvlakken fraaije groene, blaauwe, gele en roode kleuren. Verweerd veldspaat levert een vruchtbaren grond en wordt onder den naam van kaolien door de Chinezen gebruikt tot het vervaardigen van porselein. Eene digte soort van veldspaat draagt den naam van veldsteen. Deze is rood, bruin, geel of grijs van kleur, splinterig op de breuk en zeer hard.