De Creuse is de naam eener rivier, die ter lengte van 32 geogr. mijl het binnenland van Frankrijk besproeit. Zij ontspringt in het evenzoo genoemde departement bij het dorp Croze ten noorden van den Mont-Odouze (1400 Ned. el hoog), vloeit noordwestwaarts over Felletin, Aubusson en Ahun, stuwt hare wateren voort onder den viaduct (57 Ned. el hoog) van den spoorweg tusschen Montluçon en Limoges, spoedt zich langs Fresselines, doorsnijdt, door de Kleine Creuse versterkt, het departement Indre, scheidt de departementen Vienne en Indre-Loire en stort zich beneden La-Haye uit in de Vienne, eene zij-rivier van de Loire. Slechts over de laatste geogr. mijl is zij bevaarbaar.
Het departement Creuse, tot de armoedigste van Frankrijk behoorende, grenst aan de departementen Indre et Cher, Allier en Puy de Dôme, Corrèze en Haute Vienne; het telt op 101 2/5 □ geogr. mijl ruim 270000 inwoners, en is met lage graniet- en heuvelketens bedekt, terwijl men er hier en daar eenige koepelvormige hoogten (Puys) aantreft, die met de basaltvormingen op eene vulkanische werking wijzen. Tot de talrijke riviertjes behooren er de Cher, de Tarde, de Gartempe en de Taurion. Kunstmatige waterwegen zoekt men er te vergeefs, — het klimaat is er koud, vochtig en onbestendig, en de bodem over het geheel niet zeer vruchtbaar.
Men verbouwt er rogge, haver, boekweit en aardappels, veel appels, kersen, noten en kastanjes, maar er zijn geene wijngaarden. De voormalige bosschen zijn er veelal door weiden vervangen, en deze bevorderen er de veeteelt. De grond levert er voorts antimonium en steenkolen. Handel en nijverheid zijn er van weinig belang, en de ingezetenen trekken gedurende 9 maanden bij duizenden als arbeiders naar elders, om in den winter het zuur gewonnen geld te huis te verteren. Het is verdeeld in 4 arrondissementen en heeft Guéret tot hoofdstad.
