Caxamarca of Cajamarca, de hoofdstad van een evenzoo genoemd noordwestelijk departement der Zuid-Amerikaansche republiek Peru, hetwelk eerst in 1854 uit een gedeelte van het departement Libertad is ontstaan, ligt 18 geogr. mijlen van zee, ter hoogte van 2900 Ned. el boven den waterspiegel en aan de oostzijde der westelijke Cordillera’s in eene vruchtbare, wèlbebouwde vlakte, aan de beide oevers der Criznejas, die zich vervolgens met de Huamachuco vereenigt en in de Maranon uitstort.
De stad is regelmatig aangelegd en bezit breede straten, maar niet veel merkwaardige gebouwen. De belangrijkste van deze zijn de rijk-versierde hoofdkerk, op kosten van Karel II van Spanje gesticht, en de kerk van San-Antonio, beide met onvoltooide torens, eenige kloosters en bouwvallen van het paleis van den cazique Astopilco, waar Pizarro in 1532 den verraderlijk gevangen genomen Inca Atahualipa gevangen hield.
De inwoners, ten getale van omstreeks 20000, worden beschaafd, gastvrij en vlijtig genoemd. In den omtrek der stad vindt men nog vele merkwaardige overblijfselen uit den tijd der Inca’s.
