Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 02-07-2018

Carnéades

betekenis & definitie

Een beroemd Grieksch wijsgeer en volgens Cicero de stichter van de 3de Académie, werd geboren te Cyrene in Afrika in het jaar 214 vóór Chr. en overleed in het jaar 129. Hij bestudeerde de geschriften der Stoïcijnen, vooral die van Chrysippus, trad 

te Athene als leeraar op en verwierf zich door zijne scherpzinnigheid en welsprekendheid, de algemeene achting. In 156 zonden de Atheners hem met den Stoïcijn Diógenes en met den Peripatetischen wijsgeer Critolaus naar Rome, om er vermindering van eene opgelegde geldboete te verkrijgen. Vóórdat deze gezanten in den Senaat verschenen, spraken zij op de openbare pleinen tot het volk. Carnéades schitterde er door zijne krachtige, wegslepende, Critolaus door zijne naauwkeurige en sierlijke, en Diógenes door zijne eenvoudige en bescheidene welsprekendheid. Het glansrijk redenaarstalent van Carnéades maakte intusschen niet alleen indruk op de jeugd, ook de censor Cato werd er zoozeer door getroffen, dat hij voorstelde, die wijsgeeren als gevaarlijke mannen uit de stad te verwijderen. Na dien tijd begon te Rome de studie der Grieksche wijsbegeerte en welsprekendheid te bloeijen.

Carnéades, die naar de wijze van Socrates leerde, heeft weinig of geene geschriften achtergelaten en wij kennen zijne stellingen enkel door Diógenes Laërtius, Cicero en anderen. Hij zocht de wetten en de 3 trappen van waarschijnlijkheid naauwkeurig te bepalen, bestreed de Stoïcijnsche leer omtrent de godheid en trad met ijver op tegen het anthropomorphismus of de gewoonte om zich de goden in de gedaante van menschen voor te stellen. Op zedelijk gebied beweerde hij, dat het hoogste goed gelegen was in de bevrediging van al onze behoeften, en hij wees op den strijd tusschen ’s menschen schranderheid en zedelijkheid, zonder dien evenwel op te lossen.