betekent letterlijk „vèr-schrijver”. Van ouds hebben de mensen getracht, elkander over grote afstanden zo vlug mogelijk berichten toe te zenden.
Welke middelen men voor dit doel gebruikte, staat in het artikel „Seinen” vermeld. De optische seinen hebben indertijd als telegrafie gefungeerd (zowel voor Klytemnestra met het telegram „Troje ingenomen”, als in 1793. tussen Parijs en Rijssel), maar deze methode van telegraferen had zelfs voor de heliograaf (zie aldaar) verschillende gebreken.
Het overbrengen van een bericht duurde nog lang en iedereen, die de tekens kende, kon het bericht ontcijferen. Hier bracht de electrische telegraaf een oplossing.
Bij ’t telegraferen maakt men gebruik van twee eigenschappen van den electrischen stroom 1) dat deze stroom zich langs draden laat leiden, 2) dat deze het vermogen heeft om een stuk week ijzer, waar de metalen draad omheen gewonden is, ogenblikkelijk magnetisch te maken, terwijl dit magnetismeonmiddellijk ophoudt, zodra de electrische stroom onderbroken wordt. Laat men een electrischen stroom langs een langen geleidraad gaan, die hem in een electromagneet voert, dan kan deze magneet een ijzeren hefboompje met een stift aantrekken.
Naarmate de stroom korteren of langoren tijd aangesloten blijft, zal de hefboom korter of langer aangetrokken blijven. Is de stift in een kleurstof gedoopt en zorgt men er voor, dat onder de stift een reep papier gestadig doorschuift, dan maakt zij op het papier kortere of langere strepen.
Op dit principe berust de werking van het telegraaftoestel. De Amerikaan Samuel Morse stelde een alphabet samen dat uitsluitend uit korte en lange streepjes (of strepen en punten) bestaat en verder nog een en verder nog een aantal tekens als cijfers en leestekens. De 'telegrafist op het zendstation, die met een seinsleutel den stroom willekeurig inschakelt en onderbreekt, zendt korte en lange stroomstootjes door den draad, die op het ontvangstation als streepjes en punten op een reep papier genoteerd worden.
De telegrafist bij het ontvangtoestel heeft deze tekens slechts te ontcijferen. De meeste telegrafisten behoeven niet eens naar het papier te kijken; ze onderscheiden de letters door het luisteren naar het tikkende geluid, dat het hefboompje in het ontvangtoestel maakt.De methode van Morse werd verbeterd door den Engelsen natuurkundige Hughes, die niet punten en strepen, doch letters op den papierband zette. De seingeving geschiedde door het neerdrukken van de toetsen van een klavier van 28 toetsen. Deze methode had voor, dat de telegrammen dadelijk leesbaar óverkwamen en niet overgeschreven behoefden te worden.
Maar ook deze wijze van telegraferen ging weldra te langzaam. Een geoefend telegrafist kan met zulk een toestel op zijn hoogst 20 woorden per minuut seinen en dat is — gezien het moderne verkeer en het ongeduld der mensen — ontoereikend.
Toen werd de sneltelegraaf uitgevonden, in hoofdzaak bestaande uit een perforator en de seinmachine. Daar zit niemand meer aan een seinsleutel en tikt streepjes en puntjes. Op den perforator of de ponsdoos, welke een klavier heeft gelijk aan die der schrijfmachine, tikt de seinbeambte den tekst, die getelegrafeerd moet worden, op lange repen papier. De armen der schrijfmachine drukken echter geen letters, maar ponsen gaten in het papier. Voor elke letter bestaat een bijzondere samenstelling van zulke gaten. De sneltelegraaf verslindt de ellenlange papierrepen.
In het toestel zijn contactstiften, die alle gaten aftasten. Telkens als de contactstiften over een gat heenglijden, komt er een kortere of langere stroomstoot, al naarmate de gaten geplaatst zijn. Snel volgen de stroomstootjes op elkander, razen langs den draad en zetten aan het ontvangtoestel een drukmachine in beweging. Met zulk een telegraaf worden 1000 woorden per minuut overgeseind.
