In het land der grote rivierdijken, die de dorpen en de huizen en de kalme weiden en de molens binnendijks zo volmaakt beschermen, vindt men op de bedijkte uiterwaarden, dus buitendijks, dikwijls grote gebouwen, scherp afstekend met hun hoge schoorstenen en uitgestrekte opslagplaatsen tegen de blinkende watervlakte.
Dat zijn de steenbakkerijen, die daar zijn gevestigd, omdat hier het materiaal, het leem en de klei, door de rivier is neergelegd en ook omdat de rivier een ideale transportweg voor het afgewerkte product is. Onder bakstenen is reeds over die bakkerijen gesproken. Doch ook de dakpannen van je huis worden uit hetzelfde materiaal gemaakt als de stenen. In Nederland zijn ongeveer een honderdtal fabrieken, die uitsluitend pannen vervaardigen, de helft daarvan ligt in Limburg aan den rechter Maasoever tussen Vcnlo en Swalmen, vooral bij Tegelen. Hier verwerkt men oude leemgronden. In verreweg de meeste gevallen echter bakken de fabrieken zowel stenen als pannen.
Soms zie je buitengewoon-mooi glimmende pannen in allerlei kleuren. Dat zijn de geglazuurde pannen, die natuurlijk veel duurder zijn dan de gewone. Men maakt ze op drie manieren. Of men brengt het glazuur op de nog ongebakken pannen en bakt dan het geheel, of men bakt eerst de pan en brengt er dan glazuur op, en ook bakt men wel eerst de pan en brengt er glazuur op en bakt haar dan nog eens. De laatste soort is verreweg de beste. Een enkele maal bestrijkt men ook stenen met glazuur; dat dient dan nagenoeg alleen om het uiterlijk te verfraaien.
