Tijdens de kruistochten en de heerschappij der christenvorsten in Jeruzalem zijn drie ridderorden ontstaan, n.l. de Orde der Tempeliers, de Duitse Orde en de Johanniterorde. Behalve de gewone kloostergelofte legden de leden de gelofte af, de ongelovigen te zullen bestrijden en de pelgrims te helpen.
Reeds in 1048 bestond er onder toezicht van Benedictijner monniken een hospitaal voor pelgrims te Jeruzalem. Later bouwden deze monniken een groter toevluchtsoord en wijdden dat aan Johannes, den patriarch van Alexandrië.
Uit dit hospitaal kwam in 1118 door toedoen van Raymond du Puy de Johanniterorde voort, die drie klassen kende, de ridders, de geestelijken en de leken, die echter allen dezelfde gelofte aflegden en hetzelfde zwarte kleed met het achtpuntige witte kruis droegen. Aan het hoofd van de orde stond een grootmeester. De orde werkte voornamelijk onder Italianen, maar in latere eeuwen had men in verschillende delen van Europa pelgrimstehuizen gesticht. In Frankrijk worden de Johanniters ridders van Malta (Maltezer ridders) genoemd.
Van de drie in den aanvang genoemde ridderorden heeft de Johanniterorde den strijd tegen de ongelovigen het langst volgehouden. Toen Jeruzalem in 1291 verloren ging, streed men verder op Cyprus en Rhodus, en toen de Turken hen ook daar verdreven in 1522, op Malta. Vandaar stamt de naam Maltezer ridders. Op Malta bleven ze tot 1798, toen Napoleon het eiland veroverde. In 1800 werd Malta Engels bezit, wat het ook thans nog is. In de 19de eeuw verdwijnt de orde dan geheel uit de geschiedenis. Haar reden van bestaan had ze verloren en zodoende was ze tegen de stormen der revolutie niet opgewassen.
Toch kunnen jullie ook tegenwoordig den naam Johanniterorde nog wel tegenkomen, maar dan betreft het óf de nieuwe door den Paus gestichte organisatie, die vooral voor armen- en ziekenzorg ijvert, óf een Duitse groep.
In de Middeleeuwen hebben in Duitsland leden van de orde deelgenomen aan de kolonisatie en kerstening van Pommeren. Later, bij de Hervorming, heeft dit deel der Johanniters zich afgescheiden van de anderen en is protestant geworden. In 1811 is ook deze tak van de orde opgeheven en in 1812 in een nieuwen vorm weer opgericht: de Koninklijke Pruisische Johanniter Orde. Die orde is in 1853 weer veranderd in de balije Brandenburg van de Johanniterorde, die zich vooral met ziekenverpleging inlaat en hulp bij rampen.
Ik hoop, dat jullie nu het onderscheid tussen de verschillende Johanniterorden duidelijk is.
