is evenals batikken een van de mooie kunsthandwerken, die in onzen Indischen Archipel worden beoefend. In tegenstelling met batikken echter, dat, zoals jullie verteld is, alleen op Java, Madoera en in Djambi voorkomt, wordt het ikatten overal gedaan.
Wat is nu ikatten?
In bijna elk weefsel heeft men draden in twee richtingen, die loodrecht op elkander staan; dit is ook hier het geval.
Men onderscheidt de lengtedraden of schering en de breedtedraden of inslag.
De ikatster begint met twee stokken te nemen, waartussen ze netjes naast elkaar de lengtedraden spant. Op deze scheringdraden maakt ze nu reeds het figuur zichtbaar, dat de geïkatte doek later zal moeten vertonen. Dat patroon ziet de vrouw niet op een papiertje staan, neen, dat leeft in haar geest, dat heeft ze in haar hoofd en dat moet ze nu nog slechts tot uiterlijk leven brengen. Waar nu op de scheringdraden later rode figuurtjes zullen prijken, daar omwikkelt ze de scheringdraden met bepaalde vezels. Zo gaat de ikatster verder, telkens omwikkelt ze weer die delen van de schering, die een andere kleur moeten krijgen, met andere vezels.
Alleen de delen, die de donkere grondkleur van de doek moeten vormen, zijn niet omwonden. Door de verschillende soorten vezels, die de ikatster gebruikt heeft, kan men het hele patroon natuurlijk al zien.
De scheringdraden worden nu in een verfbad gelegd, dat de kleur van het fond heeft. Na enigen tijd haalt men er het geheel weer uit en laat het goed drogen, dan wikkelt men die vezels los, die de plaats aanduiden, waar de kleur, die wat donkerte betreft op die van het fond volgt, moet komen. Dan brengt men het geheel in dat andere kleurbad en zo gaat men door; alleen het deel, dat wit moet blijven, gaat als laatste niet in een kleurbad.
Het hele patroon staat dan dus in kleuren op de scheringdraden. Nu moet de stof nog geweven worden. Daarvoor gebruikt men meestal een grijze of grijsbruine draad, waardoor na het weven alle kleuren nog goed voor den dag treden.
Het mooie aan het werk is juist, dat de verschillende kleuren niet scherp tegen elkaar afsteken, want jullie begrijpen wel, dat door de vezels toch wel eens wat kleurstof dringt. De donkere kleuren vertonen, daar ze in vele baden geweest zijn, allerlei tinten.
Ikatdoeken zijn prachtig harmonieus. Soms laat men de inslagdraden eenzelfde bewerking ondergaan als de schering; je begrijpt wel, dat daar een grote kennis voor nodig is. Na het weven toch moet het één geheel vormen.
Jullie zien dus, dat ikatten veel verschil, maar ook veel overeenkomst vertoont met batikken. Het zijn echter beide zulke mooie en typisch Indische handwerken, dat jullie er heus wel wat uitvoerig over mochten horen.
